دوره 11، شماره 22 - ( پاییز و زمستان 1399 )
جلد 11 شماره 22 صفحات 131-121 |
برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
چکیده: (1923 مشاهده)
مشارکت مردم در پروژه های توسعه آبخیز، سبب کاهش هزینه های اجرایی و اجرای موثرتر پروژه‌های اجرایی می‌شود. عوامل متعددی می‌توانند باعث عدم مشارکت مردمی در طرح‌های آبخیزداری گردند که هدف از پژوهش حاضر شناسایی، طبقهبندی و نیز اولویت‌بندی آنها در حوزه نیریج از دیدگاه آبخیزنشینان و کارشناسان است. بدین‌منظور ابتدا این عوامل بر اساس مرور منابع، پرسش از کارشناسان و نیز مراجعه به منطقه و مصاحبه حضوری با ساکنان و بهره‌برداران منطقه مشخص و طبقهبندی شد. در مرحله بعد، پرسشنامه های دو به دو زوجی و لیکرت به‌عنوان ابزار اندازه‌گیری تهیه و روایی پرسش‌نامه‌ها مبتنیبر نظرات خبرگان تایید شد. در نهایت پس از تعیین حجم نمونه توسط فرمول کوکران و تکمیل پرسش‌نامه‌ها، با کاربرد فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی و نیز آزمون فریدمن، شاخص‌ها و زیرشاخصهای موثر بر عدم مشارکت پایدار مردمی در طرح‌های آبخیزداری حوزه نیریج اولویت‌بندی شد. نتایج نشان داد که در حوزه نیریج از منظر خبرگان و مردم، شاخص‌های مدیریتی و اقتصادی نقش بیشتری را در عدم مشارکت مردم نسبت به شاخص‌های اجتماعی و آموزشی و ترویجی دارند. نتایج رتبه‌بندی زیرشاخصها حاکی از تفاوت اهمیت زیرشاخصها داشته و علاوه بر آن، میزان اهمیت زیرشاخصها نیز از منظر دو گروه کارشناسان و جوامع محلی، مورد اختلاف است. از منظر کارشناسان، زیرشاخصهای "عدم تخصیص کامل اعتبارات اجرایی در زمان مقرر" و "اختلافات محلی و قومی" به ترتیب بیشینه و کمینه اهمیت را دارند در حالی‌که جوامع محلی زیرشاخصهای "عدم نظرخواهی از ذینفعان در مراحل طراحی و تدوین پروژه‌ها" و "عدم اعتماد نسبت به نتایج پروژه‌ها" را دارای بیشترین و کمترین رتبه معرفی نموده‌اند. نتیجه کلی اینکه نظرسنجی از جوامع محلی، تمرکززدایی قدرت تصمیم‌گیری، فعالیت سمن‌ها و آموزش بهره‌برداران بههمراه عواملی چون اجرای پروژه های چندمنظوره و درنظرداشتن منافع آبخیزنشینان می‌تواند زمینه‌ساز اعتماد و جلب مشارکت فعال مردم در پروژه‌های آبخیزداری حوزه گردد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
مديريت حوزه های آبخيز
دریافت: 1398/2/11 | ویرایش نهایی: 1399/12/12 | پذیرش: 1398/4/1 | انتشار: 1399/12/13
دریافت: 1398/2/11 | ویرایش نهایی: 1399/12/12 | پذیرش: 1398/4/1 | انتشار: 1399/12/13
فهرست منابع
1. Alvandi, A. and V. Sheikh. 2014. The feasibility study on the use of decision support systems for participatory watershed management from the perspective of different groups of stakeholders (Case study: The Chel-chai watershed, Golestan province-Iran). Watershed Management Research (Pajouhesh and Sazandegi), 105: 54-66.
2. Armin, M., J. Mosaffaie, V. Ghorbannia Kheybari and A. Khairi. 2019. Landslide zoning and its risk management plan in Kohgiluyeh and Boyerahmad province using Haeri-Sami model. Quantitative Geomorphological Research, 7(4): 176-196 (In Persian).
3. Bagdi, G.L. and R.S. Kurothe. 2014. People's participation in watershed management programmes: Evaluation study of Vidarbha region of Maharashtra in India. International soil and water conservation research, 2(3): 57-66. [DOI:10.1016/S2095-6339(15)30023-X]
4. Bagherian, R, A.S. Bahaman, A.S. Asnarulkhadi and A. Shamsuddin. 2009. A Soci Exchange Approach to People's Participation in Watershed Management Programs in Iran. European Journal of Scientific Research, (34): 428-441.
5. Bagherian, R., M. Goodarzi, M. Sanaei Torqabah and A. Bagherian Kalat. 2017. Investigation on Dimensions of People's Participation in Watershed Management Programs; Using Factor Analysis. Iran-Watershed Management Science and Engineering, 11(36): 69-75.
6. Chitranjan Sharma, C. and S.S. Sisodia. 2008. Peoples' participation in watershed development programme: A case study of rajasthan. Indian Research Journal of Extension Education, 8 (1): 71-72.
7. Duram, L.A. and K.G. Brown. 2010. Insights and applications assessing public participation in US watershed planning initiatives. Society and Natural Resources, 12(5): 455-467. [DOI:10.1080/089419299279533]
8. Johnson, N., H.M. Ravnborg, O. Westermann and K. Probst. 2002. User participation in watershed management and research. Water Policy, 3(6): 507-520. [DOI:10.1016/S1366-7017(02)00014-4]
9. Joybari, J., A. Kavian and J. Mosaffaie. 2015. Evaluation the effect of precipitation characteristics on the spatial and temporal variation of landslide movement (Case study:Tavan landslide of Qazvin province). Geography and Environmental Hazards, 4(16): 75-86 (In Persian).
10. Joybari, J., A. Kavian and J. Mosaffaie. 2017. An Evaluation of the effect of land use on the amount of landslide movement (Case study: Tavan landslide of Qazvin). Watershed Management Journal, 30(3): 29-39. doi:10.22092/wmej.2017.116713 (In Persian).
11. Mansourfar, K. 2006. Advanced methods of statistics with computer programs. University of Tehran Press, Tehran.
12. Moghadam, R., Gh. Dinpanah and F. Zand. 2013. Factors influence on economic- social effectiveness of watershed and natural resources plans. European Journal of Experimental Biology, 3: 400-406.
13. Mosaffaie, J., M.R. Ekhtesasi, A. Salehpour Jam and M.R. Rajabi. 2017. Sediment source ascription in Vartavan catchment using composite fingerprint technique. Journal of Watershed Management Research, 8(16): 123-131 (In Persian). [DOI:10.29252/jwmr.8.16.123]
14. Mosaffaie, J. and M.R. Ekhtesasi. 2016. Comparison of the relative sediment yield potential of lithological units using sediment grain color. Iranian Journal of Watershed Management Science and Engineering, 10(32): 51-58 (In Persian).
15. Mosaffaie, J. and H. Malekinezhad. 2017. Peak flow Estimation in Ungauged Catchments Using Flow Index. Iranian Journal of Watershed Management Science and Engineering, 11(37): 85-88 (In Persian).
16. Mosaffaie, J. and M. Ownegh. 2011. Landslide hazard zonation by AHP and regression model, Case study: Alamout watershed. Watershed Engineering and Management, 3(3): 149-158. doi:10.22092/ijwmse.2011.101942 (In Persian).
17. Mosaffaie, J. and A. Salehpour Jam. 2020. Quantitative analysis of the impacts of watershed management activities on catchment hydrological status. Journal of Watershed Engineering and Management, 12(2): 526-534. doi:10.22092/ijwmse.2019.110451.1295 (In Persian).
18. Mosaffaie, J. and A. Talebi. 2014. A Statistical View to the Water Erosion in Iran. Extension and Development of Watershed Management, 2(5): 9-17 (In Persian).
19. Mosaffaie, J., D. Akhzari, S. Rashvand and J. Ataei. 2016. Regional flood frequency analysis using multiple regression method (case study: hydrometric stations of Qazvin province). Journal of Range and Watershed Management, 68(4): 821-833 (In Persian).
20. Mosaffaie, J., M.R. Ekhtesasi and M.T. Dastorani. 2015. Evaluation of downstream trends in sediment morphometric characteristics affected by hydrologic and lithologic controls in Vartavan catchment. Iranian Journal of Watershed Management Science and Engineering, 9(30): 23-30 (In Persian).
21. Mosaffaie, J., M.R. Ekhtesasi and A. Salehpour Jam. 2017. Comparison of fingerprinting & field measurement of erosion in water sediment source tracing. Iranian Journal of Watershed Management Science and Engineering, 12(40): 1-9 (In Persian).
22. Mosaffaie, J., M.R. Ekhtesasi and A. Salehpour Jam. 2017. Seasonal variation of the erosion rate using direct measurement. Journal of Watershed Management Research, 30(2): 48-56 (In Persian).
23. Mosaffaie, J., D. Nikkami and A. Salehpour Jam.2019. Watershed Management in Iran: History, Evolution and Future Needs. Journal of Watershed Engineering and Management, 11(2): 283-300. doi:10.22092/ijwmse.2018.121169.1459 (In Persian). [DOI:10.1007/s12517-018-3706-0]
24. Mosaffaie, J., A. Salehpour Jam and M. Kamali. 2018. Evaluation of the ecological capability of Aqujan watershed for rangeland and agriculture using GIS. RS & GIS for natural resources, 9(1): 131-144 (In Persian).
25. Rashvand, S. and J. Mosaffaie. 2013. Investigation of human population pressure on environment, case study: Masile Basin of Qazvin. Human and Environment, 11(25): 41-55 (In Persian).
26. Rashvand, S., J. Mosaffaie, M. Darvish and A. Rafiei Emam. 2013. Investigation on potential of desertification in terms of decay of vegetation. Case study: rude shoor, Qazvin. Iranian Journal of Range and Desert Research, 20(1): 38-49 (In Persian).
27. Salehpour Jam, A., A. Sarreshtehdari and M.R. Tabatabaei. 2018. Prioritizing preventing factors affecting on stakeholder's participation in watershed plans based on experts' idea, case study: watershed area surrounding city of Tehran. Journal of Watershed Engineering and Management, 9(4): 441-450 (In Persian).
28. Salehpour Jam, A., J. Mosaffaie and M.R. Tabatabaei. 2019. Investigation of pedological criterion affecting on desertification in alluvial fans using nonparametric tests, case study: south of Rude-Shoor watershed area. Journal of Spatial Analysis Environmental Hazarts, 6(3): 1-14 (In Persian). [DOI:10.29252/jsaeh.6.3.1]
29. Salehpour Jam, A., H. Peyrowan, M.R. Tabatabaei, A. Sarreshtehdari and J. Mosaffaie. 2019. An assessment of the land degradation potential using the TOPSIS method (Case study: rangelands overlooking the city of Eshtehard, the province of Alborz). Watershed Management Journal, 32(4): 72-93. doi:10.22092/wmej.2019.126535.1227 (In Persian).
30. Salehpour Jam, A., M.R. Tabatabaei, A. Sarreshtehdari and J. Mosaffaie. 2019. Investigation of drought characteristics in north-west of Iran using Deciles Index. Journal of Watershed Engineering and Management, 10(4): 552-563. doi:10.22092/IJWMSE.2018.115672.1360 (In Persian).
31. Salehpour Jam, A., R. Fahimeh, A. Sarreshtehdari, J. Mosaffaie and M.K. Kianian. 2020. Prioritization of preventing social indices affecting on peoples' participation in natural resources plans using AHP method and nonparametric tests. Journal of Watershed Engineering and Management, 12(1): 330-339. doi:10.22092/ijwmse.2018.121767.1480 (In Persian).
32. Saaty, T. 1980. The Analytical Hierarchy process. planning, priority, Resource Allocation, USA.
33. Tabatabaei, M.R., A. Salehpour Jam and J. Mosaffaie. 2020. Improvement of the efficiency of artificial neural network model in suspended sediment simulation using particle swarm optimization algorithm. Journal of Watershed Engineering and Management (In Persian).
34. Zarei, M., A. Azmude, H. Amirnezhad and A. Pirnia. 2014. Evaluation of effective factors on preventing participation of beneficieries in watershed management projects (Case study: Berenjestanak watershed). Journal of Natural Resource Economics, 2(2): 63-72 (In Persian).
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |