دوره 8، شماره 16 - ( پاییز و زمستان 1396 )
جلد 8 شماره 16 صفحات 156-142 |
برگشت به فهرست نسخه ها
چکیده: (3872 مشاهده)
اولویت‌بندی زیرحوزه‌های بحرانی به‌منظور کنترل رواناب سطحی و فرسایش خاک یکی از مهم‌ترین راهکارهای افزایش کارآمدی عملیات مدیریت آبخیز و تسهیل دستیابی به توسعه پایدار می‌باشد. هدف این پژوهش ارزیابی و اولویت‌بندی 30 واحد هیدرولوژیک از نظر خطر فرسایش در حوزه آبخیز روضه‌چای واقع در غرب استان آذربایجان غربی با مساحت 41/186 کیلومترمربع، با استفاده از آنالیز مورفومتری و مدل پاسخ فرسایش حوزه (WERM) می‌باشد. به‌منظور محاسبه شاخص (WERM) از نقشه‌های کاربری‌اراضی، شیب، فرسایندگی باران استفاده شد. در آنالیز مورفومتری پارامترهای طول جریان، تراکم زهکشی، طول جریان سطحی، ضریب شکل زیرحوزه‌ها، ضریب گردی، ضریب کشیدگی و ضریب فشردگی (در دو دسته پارامترهای خطی و شکلی) محاسبه شدند. سپس اولویت‌بندی هریک از زیرحوزه‌ها از نظر خطر فرسایش با توجه به مقادیر شاخص (WERM) و میانگین کل پارامترهای مورفومتری تعیین گردید. در نهایت نقشه تلفیقی براساس بالا بودن مقادیر شاخص‌های مذکور به‌عنوان اولویت بالاتر مشخص شد و سپس اولویت نهایی و شرایط بحرانی هر زیرحوزه مشخص گردید. نتایج نشان داد که واحدهای هیدرولوژیکی SUB6، SUB2، IB11، IB3 و IB10 به‌ترتیب با شرایط بحرانی‌تر و اولویت بالاتر در انجام عملیات کنترلی و حفاظتی قرار گرفتند. در مجموع، روش مورد استفاده بر مبنای پاسخ آبخیز در حساسیت به فرسایش، با قابلیت می‌تواند در تعیین اولویت انجام عملیات کنترلی در آبخیز مورد استفاده قرار گیرد. در این راستا، توجه به زیرحوزه‌های دارای شرایط بحرانی براساس شرایط توپوگرافی و مورفومتری حوزه و هم‌چنین عوامل فرسایشی طبیعی و انسانی می‌تواند در برنامه‌ریزی و جلوگیری از هدررفت منابع آب و خاک و پیامدهای فرسایش مؤثر واقع شود.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1396/11/10 | ویرایش نهایی: 1396/12/5 | پذیرش: 1396/11/10 | انتشار: 1396/11/10
دریافت: 1396/11/10 | ویرایش نهایی: 1396/12/5 | پذیرش: 1396/11/10 | انتشار: 1396/11/10
فهرست منابع
1. Abdi, P. 2013. Zoning priorities and potential erosion of landuse in the Zanjanrood watershed by using GIS. National Geomatics Conference, Tehran, 1-7 (In Persian).
2. Aher, P.D., J. Adinarayana and S.D. Gorantivar. 2013. Prioritization of Watersheds using multi-criteria evaluation through fuzzy analytical hierarchy process. Agricultural Engineering, 15(1): 11-18.
3. Amani, M. and A. Najafinejad. 2014. Prioritization of sub-watersheds based on morphometric analysis, GIS and RS Techniques: Lohandar Watershed, Golestan Province. Journal of Watershed Management Research, 5(9): 1-15 (In Persian).
4. Arnoldus, H.M.J. 1980. An approximation of the rainfall factor in the Universal Soil Loss Equation, In: De Boodt, Assessment of Erosion, Chichester, New York, PP. 127-132.
5. Bewket, W and E. Teferi. 2009. Assessment of soil erosion hazard and prioritization for treatment at the watershed level: Case study in the Chemoga Watershed, Blue Nile basin, Ethiopia. Land Degradation and Development, 20: 609-622. [DOI:10.1002/ldr.944]
6. Chandniha, S.K and M.L. Kansal. 2014. Prioritization of sub-watersheds based on morphometric analysis using geospatial technique in Piperiya watershed, India. Applied Water Science, pp:1-10. [DOI:10.1007/s13201-014-0248-9]
7. Gajbhiye, S., S.K., Mishra and A. Pandey. 2014. Prioritizing erosion-prone area through morphometric analysis: an RS and GIS perspective. Applied Water Science, 4: 51-61. [DOI:10.1007/s13201-013-0129-7]
8. Gajbhiye, S., S.K., Sharma and C. Meshram. 2014. Prioritization of watershed through sediment yield index using RS and GIS approach. International Journal of Science and Technology, 6(7): 47-60. [DOI:10.14257/ijunesst.2014.7.6.05]
9. Hakimkhani, Sh., M.H., Mahdian and M. Arabkhedri. 2007. Mapping rainfall erosivity for Namak lake basin, Journal of the Iranian Natural Research, 60(3): 713-726 (In Persian).
10. Horton, R.E. 1932. Drainage basin characteristics. Transaction American Geophysics ::union::, 13(1): 350-361. [DOI:10.1029/TR013i001p00350]
11. Horton, R.E. 1945. Erosional development of streams and their drainage basins: Hydrophysical approach to quantitative morphology. Bulletin of the Geological Society of America, 56: 275-370. [DOI:10.1130/0016-7606(1945)56[275:EDOSAT]2.0.CO;2]
12. Jamali, A., J., Ghodusi and M. Farah Bakhsh. 2011. Spatial multi criteria analysis techniques in order to watershed prioritizing for gabion check dams building. Journal Research and Development, 1(90):1- 10.
13. Javed, A., M.Y., Khanday and R. Ahmed. 2009. Prioritization of Sub-watersheds based on morphometric and land use analysis using Remote Sensing and GIS Techniques. Journal of the Indian Society of Remote Sensing, 37: 261-274. [DOI:10.1007/s12524-009-0016-8]
14. Khadse, G.K., R., Vijay and P.K. Labhasetwar. 2015. Prioritization of catchments based on soil erosion using Remote Sensing and GIS. Environmental Monitoring and Assessment, 187-333. [DOI:10.1007/s10661-015-4545-z]
15. Khan, M.A., V.P., Gupta and P.C. Moharana. 2001. Watershed prioritization using RS and GIS: a case study from Guhiya, India. Journal of Arid Environments, 49:456-475. [DOI:10.1006/jare.2001.0797]
16. Laflen, J.M. 1991. WERM a next generation of erosion prediction technology. Journal of Soil and Water Conservation, 46: 34-38.
17. Mahdavi, M. 2001. Applied hydrology. 2nd vol University of Tehran Press, 441 pp (In Persian).
18. Manjunath, H., and T.S. Suresh. 2014. Morphometric and land use/ land cover based sub-watershed prioritiziation of Torehalla using Remote Sensing and GIS. International Journal of Applied and Natural Sciences (IJANS), 1(3): 41-48.
19. Mostafazadeh, R. 2008. Simulating the hydrological effects of checkdams to evaluate structural management scenarios for flood control in Jafar-Abad watershed, Golestan Province-Iran. M.Sc Thesis in Watershed Management, Gorgan University of Agricultural Sciences & Natural Resources, 124 pp (In Persian).
20. Mostafazadeh, R., S.H.R., Sadeghi and A. Sadoddin. 2015. Analysis of storm-wise sedimentgraphs and rating loops in Galazchai Watershed, West-Azarbaijan. Journal of Water and Soil Conservation, 21(5): 175-191 (In Persian).
21. Naqvi, H.R., A.S.M., Abdul Athick, H.A., Ganaie and M.A. Siddiqui. 2015. Soil erosion planning using sediment yield index method in the Nun Nadi watershed, India. International Soil and Water Conservation Research, 3(2): 86-96. [DOI:10.1016/j.iswcr.2015.06.007]
22. Pandey, A., V.M., Chawdary and B.C. Mal. 2007. Identification of critical erosion prone areas in the small agricultural watershed using USLE, GIS and RS. Water Resource Management, 21: 729-746. [DOI:10.1007/s11269-006-9061-z]
23. Panhalkar, S., and C.T. Pawar. 2011. Watershed development prioritiziation by applying WERM Model and GIS Techniques in Vedganga basin (India). Journal of Agricultural and Biological Science, 6(10): 38-44.
24. Pawar-Patil, V.S and S.P. Mali. 2013. Watershed charachterization and prioritization of Tulasi subwatershed: a Geospatial approach. International Journal of Innovative Research in Science, Engineering and Technology, 2(6): 2182-2189.
25. Renard, K.G and J.R. Freimund. 1994. Using monthly precipitation data to estimate the R-factor in the RUSLE, National Agricultural Library. Journal of Hydrology, 157: 287-306. [DOI:10.1016/0022-1694(94)90110-4]
26. Sadeghi, S.H.R., and R. Mostafazadeh. 2016. Triple diagram models for changeability evaluation of precipitation and flow discharge for suspended sediment load in different time scales. Environmental Earth Sciences, 75(9): 843. [DOI:10.1007/s12665-016-5621-6]
27. Sadoddin, A., V.B., Sheikh, R., Mostafazadeh and M.GH. Halili. 2010. Analysis of vegetation-based management scenarios using MCDM in the Ramian Watershed, Iran. International Journal of Plan Production, 4(1): 51-62.
28. Shabani, M. 2011. Evaluation of geostatistical methods for rainfall erosivity, Watershed Engineering and Management, 3(3): 168-177 (In Persian).
29. Sokouti, R., D. NikKami and E. Brooshke. 2017. Study of rain erosivity index of West Azarbaijan province for rain iso-erosive mapping. Journal of Watershed Management Research, 8(15): 36-44. (In Persian)
30. Suresh, M., S., Sudhakar, K.N., Tiwari and V.M. Chawdary. 2005. Prioritization of watershed using morphometric parameters and assessment of surface water potential using RS. Journal of the Indian Society of Remote Sensing, 32: 11. [DOI:10.1007/BF03030885]
31. Talebikhiavi, H., M., Zabihi and R. Mostafazadeh. 2017. Effects of land-use management scenarios on soil erosion rate using GIS and USLE model in Yamchi dam watershed, Ardabil. Journal of Water and Soil Science (Science and Technology of Agriculture and Natural Resources), 21(2): 221-234 (In Persian). [DOI:10.18869/acadpub.jstnar.21.2.221]
32. Tali-Khoshk, S., M., Mohseni Saravi, M., Vafakhah and Sh. Khalighi-Sigarodi. 2015. Comparison of Neuro-fuzzy and SCS methods in sub-watersheds prioritization for watershed measures (Case study: Taleghan watershed). Range and Watershed Management, 68(2): 213-225.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |