دوره 11، شماره 21 - ( بهار و تابستان 1399 )
جلد 11 شماره 21 صفحات 153-143 |
برگشت به فهرست نسخه ها
گروه منابع طبیعی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران
چکیده: (2840 مشاهده)
عملیات آبخیزداری نقش مهمی در مدیریت خاک و منابع آب دارند. از سوی دیگر پیچیدگی‌های تکنیکی و مسائل اجتماعی پروژه‌های آبخیزداری، ارزیابی آن را مشکل کرده است. روش‌های کیفی و کمی اقتصادی و اجتماعی ارزیابی، دارای نقاط ضعف و قدرت هستند. ترکیب آن‌ها تا حدودی می‌تواند در حل مشکلات ارزیابی پروژه‌ها مؤثر واقع شود. این تحقیق به منظور ارزیابی اثرات اقتصادی- اجتماعی عملیات آبخیزداری و کسب نظرات بهره‌برداران نسبت به آن در حوزه حسن ابدال در استان زنجان انجام شده است. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی بوده است. جامعه آماری تحقیق حاضر را سرپرستان خانوارهای روستایی ساکن حوزه آبخیز حسن ابدال تشکیل دادند (205=N) که از این تعداد 162 نفر با استفاده از جدول مورگان به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات میدانی، از پرسشنامه استفاده شد. از آزمون کای اسکوئر در محیط SPSS 20 و تحلیل اقتصادی نسبت سود به هزینه و ارزش خالص فعلی استفاده شد. از مهم‌ترین اثرات طرح می‌توان به کاهش تمایل به مهاجرت، کنترل سیل، افزایش حجم آب زیرزمینی، تبدیل دیم‌زارهای کمبازده به مرتع دست کاشت، افزایش محصولات زراعی و باغی، کاهش هزینه‌های آن اشاره کرد. اجرای طرح‌های آبخیزداری در این منطقه نتوانسته است بر روی سرمایه‌های اجتماعی روستا از قبیل افزایش مشارکت و اعتماد، افزایش سطح آگاهی و مهارت‌های مردم، افزایش درآمد، افزایش فرصت شغلی، افزایش پوشش گیاهی مؤثر باشد. عمر مفید این طرح بر اساس نظریه کارشناسان حدود 25 سال برآورد شده که با نرخ تنزیل 16 درصد و تحلیل هزینه فایده از داده‌های بهدست آمده در طی دوره، بزرگتر از یک بوده است. رقم 062/1 ارزش فعلی خالص، توجیه پذیربودن طرح را از نظر اقتصادی نشان می‌دهد.
واژه‌های کلیدی: نسبت هزینه به فایده، ارزش خالص فعلی، حوزه آبخیز، طرح‌های آبخیزداری، ارزیابی اقتصادی- اجتماعی
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
آبخیزداری
دریافت: 1397/1/29 | ویرایش نهایی: 1399/6/11 | پذیرش: 1398/8/1 | انتشار: 1399/6/14
دریافت: 1397/1/29 | ویرایش نهایی: 1399/6/11 | پذیرش: 1398/8/1 | انتشار: 1399/6/14
فهرست منابع
1. Abbasi, E., K. Shahedi and R. Shafagh. 2018. Effective Factors on Stakeholders' Willingness to Participate at Watershed Management Projects in Hezarkhani Watershed. Journal of Watershed Management Research, 8(16): 259-270 (In Persian). [DOI:10.29252/jwmr.8.16.259]
2. Athari, Z., Gh. Pezeshkirad, E. Abbasi and A.H. Alibaygi. 2017. Technical report" challenges facing watershed management in Iran by using Delphi technique. Journal of Watershed Management Research, 8(15): 268-279 (In Persian). [DOI:10.29252/jwmr.8.15.268]
3. Bakhtiar, A. 1997. Assessing eco-sociology impact on flood water in Garbayegan in Fasa. The final report FRWO. Fars Natural Resources and Animal Sciences Research Center, 182 pp (In Persian).
4. Bina, L. 2003. Evaluation of the role of women in combating desertification and factors affecting their participation in desertification in the basin Hablehrood Semnan M.Sc thesis, Tarbiat Modares University (In Persian).
5. Dadrasi Sabzevar, A. 2007. Assessing economic watershed plane on agriculture. (Case study: Mohr catchment, Sabzevar city). The 6th Iranian Agriculture Economics Conference (In Persian).
6. Dadrasi Sabzevar, A., A. Ghazanchian and M. Namaki. 2016. The factors analysis of information, related to socioeconomic effects of watershed management activities, according to the villagers point of view of Gosh watershed of Mashhad. Journal of Watershed Engineering and Management, 8(3): 290-302 (In Persian).
7. De Lange, W.J., R.M. Wise, G.G. Forsyth and A. Nahman. 2010. Integrating socio-economic and biophysical data to support water allocations within river basins: An example from the Inkomati water management area in South Africa. Environmental Modeling and Software Journal, 25: 43-50. [DOI:10.1016/j.envsoft.2009.06.011]
8. Ebrahimpour, M. 2000. Participatory action status and its influencing factors in the watershed. First conference on natural resources, partnership and development, Tehran FRWO press. 120 pp (In Persian).
9. Fealy Nahavandi, S. and S. Rasouli Azar. 2017. Socio-economic and environmental impacts of the watershed management projects in Mahabad's dam catchment. Extension and Development of Watershed Management, 5(18): 25-32 (In Persian).
10. Garshasbi, P. and D. Ghorbanpour. 2015. Economic evaluation of soil conservation practices, case study: Mian Bisheh Sub-basin in Taleghan Watershed. Watershed Engineering and Management, 7(3): 229-239 (In Persian).
11. Ghanbari, Y. and J. Ghodoosi. 2008. A study of the socio- economic effects of implemented watershed management on rural family in Tang-e -khoshk watershed. Research Bulletin of Isfahan University, 29(1): 195-204 (In Persian).
12. Heshmati, M., M. Gheitouri and S. Shadfar. 2019. Technical evaluation of watershed management measures in Razin watershed, Kermanshah, Iran. Journal of Watershed Management Research, 9(18):26-35 (In Persian). [DOI:10.29252/jwmr.9.18.26]
13. Heydari, G., Sh. Rastegar and B. foroutani. 2014. Evaluation of socio- economic factors effective participation in local communities in sustainable management (Case study: summer Rangeland-Hamedan). Journal of Rangeland, 1(2): 89-110 (In Persian).
14. Jakeman, A.J., R.A. Letcher, S. Rojanasoonthon, S. Cuddy and A. Scott. 2005. Knowledge for river basin management progress in Thailand. ACIAR Monograph, 118: 220.
15. Jamali, A. and N. Raeesi. 2015. Socio-Economic evaluation of watershed mechanical projects in Matesang Watershed-Nikshahr. Watershed Engineering and Management, 7(3): 331-340 (In Persian).
16. Kianisefat, Sh., H. Gharechaei, A. Azareh and H. Khosravi. 2015. Prioritize strategies to improve the economic and social Status of Watershed residents using network analysis process (Case study: Fars province). Watershed Management Research (Pajouhesh and Sazandegi), 166: 17-27 (In Persian).
17. Kovvali, S. 2009. Application of modified internal rate of return method for watershed evaluation. Agricultural Economics Research Review, 22: 401-406.
18. Kumar, G., S. Kurothe, V.C. Pande Rao, A.K. Vishwakarma, Bagdi1 and P.K. Mishra. 2014. Watershed impact evaluation using remote sensing. Current Science, 106(10): 1-10.
19. Likert, R. 1932. A Technique for the Measurement of Attitudes. Archives of Psychology, 140: 1-55.
20. Mahbubi, M., N. Najd-Abbasi and O. Toosi. 2016. An Investigation of Motivation Factors Affecting on Farmer's Participation in Terrace Cropping Operations in Agricultural Land Case Study: Chehel-Chai Watershed, Golestan Province. Journal of Watershed Management Research, 6 (12): 88-97.
21. Mansorian, N. and B. Mohammadi Golrang. 2007. Socio-economic assessment of watershed management projects in Iran (Case study: Kameh Watersheds in Khorasan province). The Sixth Conference of Iran Agricultural Economics (In Persian).
22. Mohammadi Golrang, B., J. Ghodoosi and M. Mashayekhi. 2008. Assessing economic impact of watershed plans in the dam catchment (Case study: Shahid yaghoobi, Khorasan Razavi). Geographical Research, 83: 93-110 (In Persian).
23. Naiebi, H. 2014. Surveys in social research. 2nd edn, Ney Press. 366 pp.
24. Palanisami, K., S. Kumar and S.P. Wani. 2009. Evaluation of watershed development programs in India, using economic surplus method. File URL: http://purl.umn.edu/57396
25. Parizanganeh, A.H., H. Jalilian and M. Yazdani. 2008. Evaluation of the socio-economic and environment impact of the watershed management project: a case study of the Zanjan river restoration project. Proceeding of Taal: the World Lake Conference, 1214-1219.
26. Ravnborg, J.N.H.M., O. Westermann and K. Probst. 2001. User participation in watershed Management and research. Water Policy, 3: 507-520. [DOI:10.1016/S1366-7017(02)00014-4]
27. Rezaei, R., M. Soleymanpour, Kh. Mehrdust and E. Vadadi. 2011. Analyzing the Effect of Watershed Plans implement in Rural Areas of Zanjan Province (Case study: Deh Jalal Village, Khomarak Basin. Journal of Watershed Management Research, 2(4): 1-15 (In Persian).
28. Sadeghi, S.H.R., F. Sharifi, A. Forotan and M. Rezaei. 2004. Quantitative performance evaluation of watershed management measures (case study: Keshar Sub-Watershed). Journal of Pajouhesh and Sazandegi, 65: 96-102 (In Persian).
29. Salehi, A. 2002. Assessing eco-sociology impact on watershed plans in Isfahan province (Flood water and artificial nourishment). Isfahan FRWO, 260 pp (In Persian).
30. Sarookhani, B. 2006. Science Survey Research in the social sciences. Printing 22, Tehran. Pune publishing, 136 pp (In Persian).
31. Teymori, M. and M. Omrani. 2010. Evaluation of watershed management projects, case study: watershed of Kilidar. Proceedings of the 6th National Seminar on Watershed Management Science and Engineering (Ecosystem Balance), 6 pp (In Persian).
32. Zanjan FRWO. 2002. Hasanebdal base study watershed report. 1st Edition, Zanjan FRWO press, 275 pp (In Persian).
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |