پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز

     با توجه به وسعت کشور ایران و تنوع آب و هوایی در نقاط مختلف آن و تغییرپذیری رژیم بارشی ضرورت دستیابی به روش‌های نوین محاسبات سیلاب را ایجاد می‌کند. بدین منظور لازم است کارایی روش‌های جدید در مقایسه با روش‌های مرسوم در نقاط مختلف ایران مورد ارزیابی قرار گیرد تا در صورت تطابق مناسب برای نواحی مختلف برای محاسبات سیلاب مورد استفاده قرار گیرد. دو روش مرسوم به دست آوردن پارامترهای آماری محاسبات سیلاب یکی روش گشتاور معمولی و دیگری روش بیشینه درست­نمایی وجود دارد که هر دو مورد این روش‌ها در نرم‌افزار Hyfa مورد محاسبه قرار می‌گیرد و از نتایج آن در کشور ما نیز استفاده می‌شود. روش جدید دیگری که در چندین سال اخیر در دنیا برای محاسبه این پارامترهای آماری مورد استفاده قرار می‌گیرد، روش گشتاورهای خطی است که توسط کارشناسان برجسته هیدرولوژی در بسیاری از نقاط دنیا کارایی آن مورد ارزیابی قرار گرفته است و توصیه‌های مفیدی نیز برای استفاده از این روش نوین ارایه شده است. هدف این پژوهش نیز ارزیابی چنین کارایی در حوزه انتخاب شده­ای به نام حوزه آبخیز شیخ عثمان شهرستان اشنویه از توابع استان آذربایجان غربی بوده است تا کارایی این روش نوین در این منطقه مورد ارزیابی قرار گرفته و در صورت مناسب بودن استفاده از آن به دیگر مناطق نیز بسط یابد. نتایج این پژوهش نیز نشان می‌دهد که در پنج ایستگاه انتخاب شده منطقه و با توجه به مقایسه سه روش محاسبه پارامترهای آماری مورد استفاده در دبی حداکثر سیلاب شامل روش گشتاور معمولی، روش بیشینه درست­نمایی و روش گشتاور خطی، بهترین روش و توزیع انتخاب شده روش نوین گشتاور خطی و توزیع گمبل بوده است و لذا کارایی این روش برای محاسبه دبی حداکثر لحظه‌ای سالانه سیلاب با دقت بالاتری را نسبت به روش‌های مرسوم قبلی نشان می‌دهد.