دوره 8، شماره 15 - ( بهار و تابستان 1396 )                   جلد 8 شماره 15 صفحات 136-125 | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 10.29252/jwmr.8.15.125

XML English Abstract Print

تحلیل شدت و تداوم دوره‌های خشک و مرطوب بر اساس شاخص‌های مبتنی بر بارش و تبخیر- تعرق
محسن ذبیحی، رئوف مصطفی زاده، معراج شرری
چکیده:   (4440 مشاهده)
     تغییرات زمانی دوره‌های خشک و مرطوب تحت‌تأثیر تغییرات اقلیمی است و بر دسترسی منابع آب و طرح‌های مدیریتی تأثیر خواهد گذاشت. در پژوهش حاضر، دوره‌های خشک و مرطوب در هفت ایستگاه سینوپتیک در غرب ایران (استان کردستان) تحلیل شده است. تعداد ماه‌های متوالی با مقادیر استاندارد بیش‌تر یا کم‌تر از مقدار صفر با استفاده از شاخص استاندارد شده بارش و شاخص استاندارد شده بارش و تبخیر-تعرق به‌عنوان شاخص‌های مهم پایش خشکسالی هواشناسی با استفاده از نرم‌افزار R تعیین شد. خصوصیات دوره‌های خشک و مرطوب با استفاده از شاخص‌های SPI و SPEI در مقیاس سه‌ماهه محاسبه و طبقه‌بندی شدند. خصوصیات دوره‌های خشک و مرطوب شامل تعداد دوره‌های خشک و مرطوب، حداقل و حداکثر شدت خشکسالی، حداکثر و حداقل و میانگین تداوم خشکسالی محاسبه شدند. بر اساس نتایج، شاخص SPEI متوسط شدت بیش‌تری را برای دوره‌های خشک و مرطوب در تمام ایستگاه‌های منطقه مورد مطالعه برآورد نموده است. بر اساس نتایج، مشخص شد که شاخص‌‎های SPI و SPEI در تعیین دوره‌های طولانی خشک و مرطوب تفاوت معنی‌داری ندارند. مقدار SPEI بالاترین تعداد تغییر بین وقوع دوره‌های خشک و مرطوب را برآورد می‌کند که با تغییرات فصلی درجه حرارت و تبخیر و تعرق محاسباتی در ارتباط می‌باشد. هم‌چنین ارتباط خوبی بین شاخص‌ها در شناسایی تعداد ماه‌های مرطوب وجود ندارد، درحالی‌که بین تعداد ماه‌های خشک با استفاده از شاخص‌های مذکور ارتباط مثبت معنی‌داری به‌دست آمد. نتایج نشان داد که نتایج دو شاخص مذکور در تعیین شدت‌‌های خشک و مرطوب شدید (حدی) با توجه به ضریب همبستگی غیرمعنی‌‌دار، در یک راستا نیستند، به‌طوری که بر اساس شاخص SPEI تعداد ماه‌هایی با خشکسالی شدید در ایستگاه‌های سنندج و بانه، به‌ترتیب برابر 13 و 5 ماه بوده است. هم‌چنین در 4 مورد از ایستگاه‌ها شاخص SPEI حداقل 1 ماه را به‌عنوان خشکسالی خیلی شدید مشخص نموده است. همبستگی بالا بین شدت دوره‌های مرطوب با کاربرد SPI و SPEI به‌دست آمد. مقایسه شاخص SPEI با دیگر روش‌ها برای درک وقوع و تغییرپذیری وقایع خشک و مرطوب در مناطق اقلیمی مختلف ضروری است.
واژه‌های کلیدی: اقلیم، شاخص استاندارد شده بارش- تبخیر و تعرق، شدت و مدت خشکسالی، استان کردستان، SPI، SPEI
متن کامل [PDF 601 kb]   (2234 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1396/6/27 | پذیرش: 1396/6/27 | انتشار: 1396/6/27
بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.