حرکات توده­ای معمولاً جزء فرسایش­های طبیعی است، اما بشر با انجام عملیاتی مانند حفر معدن، جاده­سازی و از بین بردن پوشش گیاهی طبیعی می­تواند آن را تشدید نماید. هدف از تحقیق حاضر شناخت عوامل مؤثر در وقوع زمین­لغزش درحوزه آبخیز سیاه­بیشه با استفاده از مدل احتمالاتی وزن واقعه و سامانه اطلاعات جغرافیایی می­باشد. بدین منظور با استفاده از تفسیر
عکس­های هوایی و پیمایش­های گسترده صحرایی ۱۳۲ نقطه لغزشی شناسایی و ثبت شد. از این تعداد به طور تصادفی ۹۲ نقطه لغزشی (۷۰ درصد) برای مدل­سازی و ۴۰ نقطه لغزشی (۳۰ درصد) برای ارزیابی مدل استفاده شد. عوامل مورد بررسی در ایجاد زمین­لغزش شامل درجه شیب، جهت شیب، شکل شیب، ارتفاع، فاصله از جاده، فاصله از آبراهه، فاصله از گسل و زمین شناسی در محیط  GISرقومی و نقشه­های هر یک از عوامل تهیه شد. با استفاده از مدل احتمالاتی وزن واقعه، ارتباط هر عامل با نقاط لغزشی مشخص و در نهایت نقشه پهنه­بندی حساسیت زمین­لغزش برای منطقه مورد مطالعه تهیه گردید. درمدل وزن واقعه کلاس­های، شیب ۳۰-۱۵ درجه، جهت شمال شرقی، ارتفاع ۲۶۰۰-۲۲۰۰ متر، فاصله از آبراهه ۲۰۰-۱۵۰ متری، فاصله کمتر از ۱۰۰ متری جاده، فاصله بیش­تر از ۴۰۰ متری گسل، سازند­های دوره زمین­شناسی ژوراسیک- تریاس، شکل شیب مقعر از مهم­ترین عوامل مؤثربر وقوع زمین­لغزش در حوزه آبخیز سیاه بیشه معرفی شد. نتایج ارزیابی با استفاده از منحنی  ROCنشان داد که مدل وزن واقعه با سطح زیر منحنی ۸۱/۰دقت خوبی برای تحلیل حساسیت زمین­لغزش در منطقه مورد مطالعه دارد.

سیلاب یکی از رایج‌ترین بلایای طبیعی است که هرساله باعث خسارت‌های مالی و جانی فراوانی می‌گردد. لذا وجود نقشه‌های حساسیت و آسیب‌پذیری به‌منظور مدیریت جامع سیلاب جهت کاهش اثرات مخرب آن امری ضروری است. بنابراین هدف از  تحقیق حاضر، تهیه‌ی نقشه پتانسیل سیل‌گیری در شهرستان جهرم، استان فارس با استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چند- معیاره تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و تاپسیس و مدل آماری وزن واقعه (WOE) و مقایسه‌ی دقت آن‌ها می‌باشد. درمجموع ۵۳ محل وقوع سیل در منطقه مورد مطالعه مشخص، که ۳۵ محل وقوع سیل به‌طور تصادفی جهت مدل‌سازی و ۱۶ محل باقیمانده به­منظور ارزیابی مدل‌ها مورد استفاده قرار گرفت. درمجموع ۹ عامل که بر روی وقوع سیل­گیری اثر می‌گذارند، در نظر گرفته شد و نقشه‌های آن در محیط ArcGIS آماده گردید. این عوامل شامل درجه شیب، شکل شیب، ارتفاع، شاخص رطوبت توپوگرافی (TWI)، شاخص توان آبراهه (SPI)، فاصله از رودخانه، کاربری اراضی، بارندگی و سنگ­شناسی می‌باشد. پس از تهیه‌ی نقشه‌­های پتانسیل سیل با استفاده از روش‌های مذکور، جهت ارزیابی نتایج از منحنی تشخیص عملکرد نسبی (ROC) استفاده گردید. سطح زیر منحنی (AUC) به‌دست‌آمده از منحنی تشخیص عملکرد نسبی، نشان‌دهنده‌ی دقت ۶۸، ۷۰ و ۸۶ درصد به­ترتیب برای مدل‌های AHP، تاپسیس و مدل آماری وزن واقعه می‌باشد. نتایج به‌دست‌آمده نشان‌دهنده‌ی دقت بالای مدل‌های آماری در مقایسه با مدل‌های تصمیم‌گیری و مبتنی بر کارشناسی می‌باشد. نتایج این مطالعه می‌تواند برای مدیران، محققان و طراحان به‌منظور مدیریت مناطق آسیب‌پذیر سیل و کاهش خسارات آن مفید باشد.
 

زمین ­لغزش، یکی از رایج ­ترین مخاطرات طبیعی است که زندگی، اموال و دارایی ­های مردم را در مناطق کوهستانی به مخاطره می‌اندازد. بنابراین، شناسایی مناطق در معرض خطر زمین ­لغزش به­ منظور پیشگیری و کاهش خسارات ناشی از وقوع آن، امری ضروری است. هدف از پژوهش حاضر، مقایسه دو مدل رگرسیون لجستیک (LR) و عمومی تجمیع ­یافته (GAM) و ارزیابی عملکرد آن­ها، جهت تهیۀ نقشۀ حساسیت زمین ­لغزش در حوزۀ آبخیز چهاردانگه استان مازندران می ­باشد. به این منظور ابتدا نقشۀ پراکنش زمین ­لغزش منطقه با استفاده از تصاویر گوگل ارث و بازدیدهای گسترده میدانی تهیه گردید. سپس نقشه پراکنش زمین‌لغزش به­ صورت تصادفی به ۷۰ درصد داده ­های آموزشی جهت مدل­سازی و ۳۰ درصد داده­ های آزمایشی به­ منظور اعتبارسنجی تقسیم شد. نقشه­ های عوامل تاثیرگذار بر وقوع زمین ­لغزش، شامل عوامل توپوگرافی، هیدرولوژیکی، زمین­ شناسی و عوامل انسانی در محیط نرم ­افزار ArcGIS تهیه گردید و در نهایت، با استفاده از منحنی تشخیص عملکرد نسبی (ROC)، ارزیابی مدل­ های مذکور صورت پذیرفت. نتایج ارزیابی مدل رگرسیون لجستیک و مدل عمومی تجمیع ­یافته به ترتیب با سطح زیر منحنی ۲/۸۱ درصد و ۴/۸۲ درصد، بیانگر مناسب بودن هر دو روش، جهت تهیۀ نقشۀ حساسیت زمین لغزش در منطقۀ مورد مطالعه می‌باشد. هرچند مدل عمومی تجمیع­ یافته با اندکی دقت بیش­تر، نسبت به مدل رگرسیون لجستیک کارآیی بیش­تری در شناسایی مناطق حساس به وقوع زمین­ لغزش دارد.