AU - Jokar Sarhangi, Eisa AU - Amozad Mahdiraji, javad TI - The Role of Geological Formations and Topography in Development of Forms of Water Erosion in Golidagh Watershed, Golestan Province PT - JOURNAL ARTICLE TA - jwmr JN - jwmr VO - 13 VI - 25 IP - 25 4099 - http://jwmr.sanru.ac.ir/article-1-1163-fa.html 4100 - http://jwmr.sanru.ac.ir/article-1-1163-fa.pdf SO - jwmr 25 AB  - مقدمه و هدف: اشکال مختلف فرسایش آبی در بیش‌تر مناطق ایران مشاهده می‌شود و هر یک از آن‌ها نقش و سهم خاصی در تولید رسوب بر عهده دارد. این پژوهش با هدف بررسی اثر ویژگی‌های زمین‌شناسی و توپوگرافی در پیدایش اشکال مهم فرسایش آبی در حوزه آبخیز گلیداغ واقع در استان گلستان انجام شده است. مواد و روش‌ها: ابتدا با استفاده از تصاویر گوگل‌ارث، عکس‌های هوایی، نقشه‌ها و بازدیدهای میدانی، اشکال فرسایشی و خصوصیات آن‌ها در منطقه مشخص شد. جنس زمین، ارتفاع، شیب و جهت دامنه در منطقه به‌عنوان متغیرهای مستقل و هر یک از اشکال فرسایش آبی شامل فرسایش سطحی، شیاری، آبکندی و بدلند به‌عنوان متغیرهای وابسته در نظر گرفته شدند. آنگاه لایه‌های اطلاعاتی متغیرهای مستقل با لایه اشکال فرسایش در محیط ArcGIS همپوشانی شدند و رابطه بین آن‌ها از طریق توزیع آماری کای‌دو (ϰ2 ) به کمک نرم‌افزار SPSS به دست آمد. یافته‌ها: تحلیل همپوشانی نقشه‌ها بیانگر آن است که اشکال پیشرفته فرسایش آبی شامل فرسایش آبکندی و بدلند در سازند لس و ارتفاعات کم‌تر از 800 متر غالب بوده و از مقدار مورد انتظار، گسترش بیش‌تری دارند. هم‌چنین مساحت این اشکال فرسایش در طبقه شیب 10-0 درصد کمتر است و از شیب 10 درصد به بالا مساحت آنها افزایش می ­یابد. بررسی اشکال فرسایش در ارتباط با جهت دامنه بیانگر آن است که فرسایش آبکندی و بدلند در دامنه‌های جنوب غربی و غربی غلبه داشته و از مقدار مورد انتظار بیش‌تر توسعه پیدا کردند؛ در حالی‌که، در دامنه‌های شمالی، شمال شرقی و شمال غربی سطح فاقد فرسایش گسترش دارد. ارتباط بین متغیرهای موردمطالعه با اشکال مختلف فرسایش در منطقه با استفاده از آزمون کای‌دو نشان داد که بین متغیرهای مورد مطالعه و اشکال فرسایش آبی ارتباط مشخص و معنی‌دار در سطح 0/01 وجود دارد. شدت رابطه بر اساس ضریب توافق محاسبه شد که بیانگر نقش و اهمیت بیش‌تر ارتفاع (0/631) و سازندهای زمین‌شناسی (0/461) در منطقه است. نتیجه‌گیری: به وجود آمدن اشکال فرسایش در منطقه مورد بررسی بیش‌تر وابسته به متغیرهای ارتفاع و سازندهای زمین‌شناسی هستند و از این متغیرها می‌توان در انتخاب روش‌ها و راهکارهای اجرایی مناسب برای مدیریت اشکال فرسایش و کنترل شدت آنها استفاده نمود. CP - IRAN IN - Geography Department, Faculty of human, University of Mazandaran, Babolsar LG - eng PB - jwmr PG - 168 PT - Research YR - 2022