تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی شهرکرد- مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری
چکیده: (366 مشاهده)
تحقیق حاضر که با هدف بررسی قابلیت سامانههای جمعآوری آب باران در تولید رواناب به منظور تأمین قسمتی از آب مورد نیاز باغات در اراضی شیبدار به اجرا در آمده است، تلاشی نوآورانه جهت برقراری ارتباط نزدیک بین فعالیتهای آبخیزداری و تولید محصولات باغی با رویکرد امنیت غذایی میباشد. برای این منظور در استان چهارمحال و بختیاری تعداد 9 سامانهی آبگیر مستطیل شکل به ابعاد 4×3 متر مربع با سه تیمار مدیریتی شامل سطح عایق (پوشش پلاستیک و سنگریزه)، خاک لخت (جمعآوری پوشش سطحی سامانه) و شاهد (زمین دست نخورده) و در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی بر روی دامنهای با شیب 20 درصد احداث گردید. در پایین دست هر سامانه، یک مخزن جهت جمعآوری و ذخیره روانابها تعبیه شد. در طول دوره آماربرداری، میزان بارش روزانه و حجم آب جمعآوری شده در داخل هر مخزن، بعد از هر واقعه بارش اندازهگیری گردید. نتایج مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که تیمار عایق دارای بیشترین توان تولید رواناب بوده به طوری که میانگین رواناب در این تیمار، حدود 5 برابر تیمار جمعآوری پوشش سطحی و 5/17 برابر تیمار شاهد (زمین دست نخورده) است. میانگین ضریب رواناب در تیمارهای عایق، جمعآوری پوشش سطحی و پوشش طبیعی به ترتیب برابر 3/64، 7/7 و 8/1 درصد محاسبه شد. همچنین نتایج نشان داد که بارشهای کمتر از 5 میلیمتر، تنها در سطوح عایق منجر به تولید رواناب شده است. لذا مزیت دیگر به کارگیری سطوح عایق را میتوان در تولید رواناب در بارشهای حداقل بر شمرد. این موضوع با توجه به فراوانی وقایع بارندگی با مقادیر کمتر از 5 میلیمتر در مناطق خشک و نیمهخشک، لزوم استفاده از سطوح عایق در استحصال آب باران در این مناطق را ضروریتر میسازد. بر این اساس استفاده از سطوح عایق همراه با تعبیه سامانه ذخیره رواناب حاصل از ماههای پرباران و توزیع آب ذخیره شده در ماههای خشک به منظور تأمین قسمتی از آب مورد نیاز باغات در اراضی شیبدار توصیه میگردد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
مديريت حوزه های آبخيز دریافت: 1398/3/5 | ویرایش نهایی: 1399/6/11 | پذیرش: 1398/8/20 | انتشار: 1399/6/14