Bayat R, Gerami Z, Arabkhedri M, Peyrowan H R, Kazemi R. Investigating the Status of Some Indicators of Assessment of Watersheds and Prioritizing Sub-Catchments in Terms of Erosion Reduction (Case Study of Karkheh Watershed). jwmr. 2021; 12 (23) :108-118
URL:
http://jwmr.sanru.ac.ir/article-1-1026-fa.html
بیات رضا، گرامی زهرا، عرب خدری محمود، پیروان حمیدرضا، کاظمی رحیم. بررسی وضعیت برخی شاخص های ارزیابی حوزه های آبخیز و اولویتبندی زیر حوضه ها از منظر کاهش فرسایش (مطالعه موردی: حوزه آبخیز کرخه). پژوهشنامه مديريت حوزه آبخيز. 1400; 12 (23) :118-108
URL: http://jwmr.sanru.ac.ir/article-1-1026-fa.html
پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
چکیده: (963 مشاهده)
چالش های زیستمحیطی در نتیجه افزایش جمعیت انسانی و افزایش تقاضا برای بهره برداری از منابع طبیعی روز بهروز افزایش می یابد و سوء مدیریت منابع طبیعی باعث ظهور ناپایداری در شاخص های محیطی میشود. تخریب حوزه های آبخیز با فرسایش خاک و تولید رسوب، یکی از مهمترین مسائل زیست محیطی در ایران است. ازاینرو تهیه و تکمیل اطلاعات مکانی ویژگیهای طبیعی حوزههای آبخیز و اولویت بندی آنها برای استفاده در مدیریت جامع حوزه آبخیز ضروری است. در این پژوهش با هدف بررسی وضعیت برخی شاخص ها و اولویت بندی زیرحوضه ها در حوزه آبخیز کرخه، شاخص های حساسیت واحدهای سنگی به فرسایش، شاخص فرسایندگی فورنیه اصلاحشده، شدت فرسایش حوضه از مدل تجربی EPM و رسوبدهی حوضه از نسبت تحویل رسوب لگاریتمی استخراج و تحلیل شدند. پس از استانداردسازی و مقایسه شاخصها اولویتبندی زیرحوضه ها انجام شد. همچنین از روش خوشه بندی نیز برای گروه بندی زیرحوضه ها و شاخص های فوقالذکر و شاخص های توپوگرافی استفاده شد. نتایج بررسی حساسیت سازندها به فرسایش نشان داد که طبقه حساس به فرسایش، با 60 درصد بیشترین فراوانی را در این حوضه دارند. بزرگترین گروه همگن شامل نه زیرحوضه با کدهای2213، 2214، 2221، 2222، 2223، 2225، 2226، 2227 و 2228 است و شاخصهای مساحت و طول جریان بیشترین شباهت را با هم نشان دادند. نتایج بررسی فرسایندگی باران و میانگین فرسایش نیز نشان دهنده ی آن است که طبقه فرسایندگی "خیلی زیاد" و طبقه فرسایش "زیاد"، بیشترین مساحت (به ترتیب 49 و 52 درصد) را در این حوضه دارند که میانگین فرسایندگی و فرسایش کل حوضه، به ترتیب 60 /6میلیمتر و 727 مترمکعب بر کیلومترمربع در سال به دست آمد. نتایج رتبهبندی میانگین شاخص های حساسیت سازندهای زمین شناسی، فرسایندگی باران و فرسایش هر زیرحوضه نشان می دهد که زیرحوضه هایی مانند 2215 (کرخه بالا) و 2224 (خرم آباد) از نظر برنامه ریزی و اقدام های عملی در سطوح مدیریتی در اولویت هستند و زیرحوضه هایی مانند 2211 (پایاب کرخه) و 2227 (آب الشتر) در اولویت کمتری نسبت به سایر زیرحوضه های حوزه آبخیز کرخه قرار دارند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
فرسايش خاک و توليد رسوب دریافت: 1398/3/19 | ویرایش نهایی: 1400/5/26 | پذیرش: 1398/8/1 | انتشار: 1400/5/26