پژوهش حاضر با هدف مفهومسازی و ارزیابی وضعیت سلامت آبخیز آسیابرود واقع در شهرستان چالوس، استان مازندران انجام شد. به همین منظور ابتدا اطلاعات پایه منطقهای شامل دادههای اقلیمی، هیدرولوژی، فرسایش و رسوب، اقتصادی و اجتماعی از گزارشهای پیشین جمعآوری و تحلیل شد. همچنین چندین بازدید صحرایی در راستای ارزیابی عمومی از وضعیت بومشناختی، اقتصادی و اجتماعی منطقه و تکمیل اطلاعات از حوزه آبخیز موردمطالعه به عمل آمد. سپس مفهومسازی چارچوب عملکردی سلامت آبخیز براساس رویکرد مفهومی فشار، حالت، پاسخ (PSR) در مقیاس زیرآبخیزهای مطالعاتی صورت گرفت. در این راستا، ابتدا شاخص فشار (P)، از طریق تحلیل نیروهای محرکه فعالیتهای انسانی و تغییرات آبوهوایی بر آبخیز مورد مطالعه بررسی شد. سپس وضعیت موجود محیط طبیعی و عملکرد آبخیز به فشارهای وارده در قالب شاخص وضعیت (S) مورد تحلیل قرار گرفت. همچنین شاخص پاسخ (R) آبخیز آسیابرود برای بیان درجهای از پاسخ جامعه و یا برآیندهای مختلف آبخیز به تغییرات تحمیلشده به سامانه آبخیز محاسبه شد. نتایج بهدستآمده نشان داد که شاخص سلامت کل آبخیز آسیابرود با مشارکت نسبی شاخصهای فشار، حالت و پاسخ به ترتیب 18، 39 و 43 درصد برابر 50/0 و طبعاً وضعیت متوسط بود و حدود 83 درصد آبخیز در طبقه متوسط سلامت قرار گرفت.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
مديريت حوزه های آبخيز دریافت: 1399/10/30 | ویرایش نهایی: 1401/12/24 | پذیرش: 1400/2/25