دوره 14، شماره 27 - ( بهار و تابستان 1402 )
جلد 14 شماره 27 صفحات 74-63 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Hatami Golmakani P, Sheikh V. (2023). Evaluation of the Perception of Some Farmers in the Chehelchay Watershed towards Soil Erosion. J Watershed Manage Res. 14(27), 63-74. doi:10.61186/jwmr.14.27.63
URL: http://jwmr.sanru.ac.ir/article-1-1194-fa.html
URL: http://jwmr.sanru.ac.ir/article-1-1194-fa.html
حاتمی گل مکانی پروانه، شیخ واحد بردی. ارزیابی نگرش برخی از کشاورزان حوزه آبخیز چهل چای نسبت به فرسایش خاک پژوهشنامه مديريت حوزه آبخيز 1402; 14 (27) :74-63 10.61186/jwmr.14.27.63
1- دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
چکیده: (1585 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: خاک نقش مهمی در توسعه پایدار دارد. بنابراین حفاظت و کنترل فرسایش خاک، کمک زیادی به رفاه، امنیت و پایداری جامعه میکند. به منظور حل مشکلات روز افزون کشور در زمینه تخریب منابع طبیعی و فرسایش خاک، آگاهی کشاورزان از فرسایش خاک و شناخت نگرش کشاورزان نسبت به پدیده فرسایش خاک امری ضروری است. چرا که نگرش نوعی تمایل ذهنی و عامل اصلی تغییر در رفتار است به طوریکه تغییر نگرش موجب تغییر رفتار انسان میشود. بنابراین بررسی نگرش افراد در زمینه های مختلف از آن جهت مورد توجه است که به مدیران و مجریان کمک می کند تا از شیوه های تفکر افراد درباره موضوعات مشخص، مطلع شده و در صورت نیاز برنامه هایی را برای تغییر نگرش افراد طراحی کنند. به همین منظور هدف اصلی این پژوهش درک نگرش کشاورزان حوزه آبخیز چهل چای استان گلستان نسبت به فرسایش خاک است. همچنین روش های آموزشی مناسب، میزان اثرگذاری برخی از عوامل انسانی در بروز فرسایش خاک و دلایل اجرایی نشدن اقدامات حفاظتی در سطح مزارع کشاورزی از دیدگاه کشاورزان نظرسنجی شده و معرفی می گردد.
مواد و روش ها: در این پژوهش به منظور درک نگرش کشاورزان نسبت به فرسایش خاک، مدل مفهومی با هفت مؤلفه آشنایی و درک مفهوم فرسایش خاک، تأثیر عوامل طبیعی بر فرسایش خاک، تأثیر عوامل انسانی بر فرسایش خاک، مسئولیت ایجاد فرسایش خاک، پیامدهای فرسایش خاک، نحوه رفتار با فرسایش خاک و کنترل و پیشگیری فرسایش خاک طراحی شد و به تبعییت از این مدل، 45 گویه به صورتی طراحی شدند که تمامی بخش های این مدل را پوشش دهند. در ادامه تعداد 200 پرسشنامه در 4 روستای حوزه آبخیز چهل چای تکمیل و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل آماری پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد.
یافته ها: در این تحقیق ضریب آلفای کرونباخ 0/804 تخمین زده شد. نتایج این تحقیق نشان داد حدود 31 درصد کشاورزان در زمینه فرسایش خاک آگاهی بیشتر از حد متوسط، 22 درصد آگاهی متوسط و 37 درصد آگاهی کمتر از حد متوسط دارند. همچنین نتایج ارزیابی امتیازات هفت مؤلفه مدل مفهومی نگرش کشاورزان در خصوص فرسایش خاک نشان داد کشاورزان در رابطه با سه مؤلفه آشنایی کلی با مفهوم فرسایش، عواقب و پیامدهای فرسایش و نحوه رفتار با فرسایش خاک به ترتیب با میانگین امتیاز 2/4، 2/3 و 2/2 کمترین میزان آگاهی را داشتند.
نتیجه گیری: باتوجه به آمار ارائه شده از آگاهی کشاورزان منطقه، به طورکلی غالب کشاورزان (حدود 68 درصد) دارای اطلاعات متوسط و پایین تر نسبت به پدیده فرسایش خاک اند از این رو میتوان نتیجه گرفت که آگاهی کم و نگرش نامناسب کشاورزان در مورد فرسایش خاک موجب می شود تا در این خصوص توجه کافی صورت نگیرد و لذا به منظور بهبود فرسایش خاک منطقه هیچ گونه عملیات جدی صورت نگیرد. بنابراین باتوجه به معنی دار شدن رابطه سطح تحصیلات و میزان دریافت آموزش و ترویج در خصوص فرسایش خاک پیشنهاد می شود تا با ارتقای ارائه خدمات آموزشی و ترویجی، زمینه بهبود نگرش کشاورزان منطقه فراهم شود. علاوه بر این با افزایش آگاهی کشاورزان، گامی موثر در جهت بهبود نرخ فرسایش خاک آبخیزهای بالادست برداشته خواهد شد.
مقدمه و هدف: خاک نقش مهمی در توسعه پایدار دارد. بنابراین حفاظت و کنترل فرسایش خاک، کمک زیادی به رفاه، امنیت و پایداری جامعه میکند. به منظور حل مشکلات روز افزون کشور در زمینه تخریب منابع طبیعی و فرسایش خاک، آگاهی کشاورزان از فرسایش خاک و شناخت نگرش کشاورزان نسبت به پدیده فرسایش خاک امری ضروری است. چرا که نگرش نوعی تمایل ذهنی و عامل اصلی تغییر در رفتار است به طوریکه تغییر نگرش موجب تغییر رفتار انسان میشود. بنابراین بررسی نگرش افراد در زمینه های مختلف از آن جهت مورد توجه است که به مدیران و مجریان کمک می کند تا از شیوه های تفکر افراد درباره موضوعات مشخص، مطلع شده و در صورت نیاز برنامه هایی را برای تغییر نگرش افراد طراحی کنند. به همین منظور هدف اصلی این پژوهش درک نگرش کشاورزان حوزه آبخیز چهل چای استان گلستان نسبت به فرسایش خاک است. همچنین روش های آموزشی مناسب، میزان اثرگذاری برخی از عوامل انسانی در بروز فرسایش خاک و دلایل اجرایی نشدن اقدامات حفاظتی در سطح مزارع کشاورزی از دیدگاه کشاورزان نظرسنجی شده و معرفی می گردد.
مواد و روش ها: در این پژوهش به منظور درک نگرش کشاورزان نسبت به فرسایش خاک، مدل مفهومی با هفت مؤلفه آشنایی و درک مفهوم فرسایش خاک، تأثیر عوامل طبیعی بر فرسایش خاک، تأثیر عوامل انسانی بر فرسایش خاک، مسئولیت ایجاد فرسایش خاک، پیامدهای فرسایش خاک، نحوه رفتار با فرسایش خاک و کنترل و پیشگیری فرسایش خاک طراحی شد و به تبعییت از این مدل، 45 گویه به صورتی طراحی شدند که تمامی بخش های این مدل را پوشش دهند. در ادامه تعداد 200 پرسشنامه در 4 روستای حوزه آبخیز چهل چای تکمیل و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل آماری پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد.
یافته ها: در این تحقیق ضریب آلفای کرونباخ 0/804 تخمین زده شد. نتایج این تحقیق نشان داد حدود 31 درصد کشاورزان در زمینه فرسایش خاک آگاهی بیشتر از حد متوسط، 22 درصد آگاهی متوسط و 37 درصد آگاهی کمتر از حد متوسط دارند. همچنین نتایج ارزیابی امتیازات هفت مؤلفه مدل مفهومی نگرش کشاورزان در خصوص فرسایش خاک نشان داد کشاورزان در رابطه با سه مؤلفه آشنایی کلی با مفهوم فرسایش، عواقب و پیامدهای فرسایش و نحوه رفتار با فرسایش خاک به ترتیب با میانگین امتیاز 2/4، 2/3 و 2/2 کمترین میزان آگاهی را داشتند.
نتیجه گیری: باتوجه به آمار ارائه شده از آگاهی کشاورزان منطقه، به طورکلی غالب کشاورزان (حدود 68 درصد) دارای اطلاعات متوسط و پایین تر نسبت به پدیده فرسایش خاک اند از این رو میتوان نتیجه گرفت که آگاهی کم و نگرش نامناسب کشاورزان در مورد فرسایش خاک موجب می شود تا در این خصوص توجه کافی صورت نگیرد و لذا به منظور بهبود فرسایش خاک منطقه هیچ گونه عملیات جدی صورت نگیرد. بنابراین باتوجه به معنی دار شدن رابطه سطح تحصیلات و میزان دریافت آموزش و ترویج در خصوص فرسایش خاک پیشنهاد می شود تا با ارتقای ارائه خدمات آموزشی و ترویجی، زمینه بهبود نگرش کشاورزان منطقه فراهم شود. علاوه بر این با افزایش آگاهی کشاورزان، گامی موثر در جهت بهبود نرخ فرسایش خاک آبخیزهای بالادست برداشته خواهد شد.
فهرست منابع
1. Abdollahzadeh, Gh.H., N. Farahi and M.S. Sharifzadeh. 2018. Factors Affecting the Adoption of Conservation Measures in Soil Erosion Control: A Case of Orchard Lands of Chehel-Chay Watershed. Quarterly journal of Environmental Erosion Research, 25(1): 50-68 (In Persian).
2. Abdollahzadeh, Gh.H. L. Jahangir and M.Sh. Sharifzadeh. 2018. Investigating Awareness regarding Impacts of Soil Erosion and Conservative Measures in Rural Areas of Golestan'Chehel-Chay Watershed. Journal of Geography and Environmental Planning, 29(1): 1-20 (In Persian).
3. Alemu, M.D. A. Kebede and A. Moges. 2019. Farmers' perception of soil erosion and adoption of soil conservation technologies at Geshy sub-catchment, Gojeb River catchment, Ethiopia. Agricultural Sciences, 10(1): 46-65. [DOI:10.4236/as.2019.101005]
4. Alian Fini, F. and M. Ghasemi. 2016. Studying the Validity and Reliability of the Persian Version of Physical and Mental Health Questionnaire, Based on the Holistic Wellness Model. Arak Medical University Journal, 19(109): 51-59.
5. Bayat, R., Z. Gerami, M. Arabkhedri and H.R. Peyrowan. 2021. Investigating the Status of Some Indicators of Assessment of Watersheds and Prioritizing Sub-Catchments in Terms of Erosion Reduction (Case Study of Karkheh Watershed). Journal of Watershed Management Research, 12(23): 108-118 (In Persian). [DOI:10.52547/jwmr.12.23.108]
6. Belay, T.T. 2014. Perception of farmers on soil erosion and conservation practices in Dejen District, Ethiopia. International Journal of Environmental Protection and Policy, 2(6): 224-229. [DOI:10.11648/j.ijepp.20140206.15]
7. Bewket, W. 2006. Soil and water Conservation Intervention with Conventional Technologies in Northwestern Highlands of Ethiopia: Acceptance and Adoption by Farmers. Land use Policy, 24(2): 404-416. [DOI:10.1016/j.landusepol.2006.05.004]
8. Gholami, V., F. Borna and M.A. Hadian. 2022. Estimation of Soil Erosion using Artificial Neural Network (ANN) and Geographic Information System (GIS) on the Rangeland Hillslopes. Journal of Watershed Management Research, 12(24): 147-158 (In Persian). [DOI:10.52547/jwmr.12.24.147]
9. Hemmati, M., H. Ahmadi, D. Nik Kami, GH.R. Zahtabian and M. Jafari. 2012. Management of Soil erosion in agricultural lands by using of detailed erosive rain maps (Case study research station of flood spearding in Sehrin Ghare Cheryan, Zanjan province). Plant and Biomass Journal, 7(28): 41-57 (In Persian).
10. Karani, Z., N. Shiri and L. Salehi. 2015. Farmers' perception about soil conservation in Kermanshah province. Journal of Iranian Agriculture Economics and Development Research, 5(1): 153-145 (In Persian).
11. Karimi, S. and M. Cheizari. 2007. Evaluation of farmers' perception about soil conservation (Case study in Gharechay watershed from Markazy province), Journal of Jihad, 276: 54-66 (In Persian).
12. Karimi, Y. 1998. Perception and change in perception, Tehran, Arasbaran Publication, Fourth Edition, 162 p (In Persian).
13. Mahboobi, M.R., N. Najd Abasi and O. Tusi. 2016. An Investigation of Motivation Factors Affecting on Farmer's Participation in Terrace Cropping Operations in Agricultural Land Case Study: Chehel-Chai Watershed, Golestan Province. Journal of Watershed Management Research, 6(12): 88-97 (In Persian).
14. Moghadasi, M., M. Khodaverdizadeh and S. Hashemi. 2018. Investigating of farmers' perception and reception toward soil conservation in agricultural lands in Orumieh city. Third National Conference on Crisis Management, Safety, Health, Environment and Sustainable Development, Mehr Arvand Institute of Higher Education - Center for Sustainable Development Solutions, Tehran (In Persian).
15. Mousavinejad, S.H., H. Habashi, F. Kiani, Sh. Shataee and O. Abdi. 2017. Evaluation of soil erosion using imagery SPOT5 satellite in Chehel chi catchment of Golestan Province. Journal of Wood and Forest Science and Technology, 24(2): 73-86.
16. Najafi, Q. 2005. Land and agricultural lands in Iran. Monthly Dehati Magazine, 24:17-14 (In Persian).
17. Nikgohar, A. 1998. Fundamentals of sociology. Tehran: Delavaran Press, 220 p (In Persian).
18. Orchard, S.E., L.C. Stringer and A.M. Manyatsi. 2017. Farmer perceptions and responses to soil degradation in Swaziland. Land degradation and Development, 28(1): 46-56. [DOI:10.1002/ldr.2595]
19. Peddi, D. and K. Kumar. 2019. Farmer's Perception on Soil Erosion in Rainfed Watershed Areas of Telangana, India. Working Paper, Madras School of Economics Gandhi Mandapam Road Chennai600 025, India. 33 pp. [DOI:10.1002/pa.2374]
20. Rahimi, F., A. Najafinejad, V.B. Sheikh and A. Zare Garizi. 2020. Descriptive analysis of public perception about land use modification (Case study: Chehelchay Wathershed, Golestan Province). Journal of water and Soil Conservation, 27(2): 209-221 (In Persian).
21. Shafiee, F., A. Rezvanfar, S.M. Hosseini and F. Sarmadyan. 2008. Communication Factors Influencing Attitudes of Farmers toward Application of Soil Conservation Practices (A Case Study of Karkheh and Dez Watershed, Khuzestan, Iran). Journal of Agricultural Science and Natural Resource, 15(6): 1-13 (In Persian).
22. Shah Vali, M. and J. Moshfegh. 2005. Investigating the role of Caricature in changing the experts' perceptions in Shiraz Agricultural Jihad Organization, toward Sustainable Agriculture. Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, 9(1): 25-39 (In Persian).
23. Shahroodi, A., M. Chizari and Gh. Pezeshki Rad. 2009. Influencing Factors on the behavior of farmers in the area of sustainable management of soil. Iranian Journal of Agricultural Economics and Development, 2-40(3): 101-115 (In Persian).
24. Tesfahunegn, G.B., E.T. Ayuk and S.G.K. Adiku. 2021. Farmers' perception on soil erosion in Ghana: Implication for developing sustainable soil management strategy. Plos One, 16(3): 1-26. [DOI:10.1371/journal.pone.0242444]
25. Yusuf, M.B., F.B. Mustafa and K.O. Salleh. 2017. Farmer perception of soil erosion and investment in soil conservation measures: emerging evidence from northern Taraba State, Nigeria. Soil Use and Management, 33(1): 163-173. [DOI:10.1111/sum.12332]
26. Ziyaei Jazi, D. and R. Zareaei Bidaki. 2019. Determining the economic damage caused by soil erosion in different land uses (Case study: Beheshtabad watershed, Chaharmahal and Bakhtiari province). Iranian Journal of Natural Resources (Rangeland and Watershed Management), 72(1): 151-165 (In Persian).
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
