بهار و تابستان
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
مجید لطفعلیان*1، سارا منصوری1، یداله رسولی2، مهران نصیری1، حسن اکبری1، وحید ریزوندی1
1- دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
2- اداره کل منابع طبیعی ساری
2- اداره کل منابع طبیعی ساری
چکیده: (244 مشاهده)
مقدمه و هدف: جادههای جنگلی به منزله‌ی دروازه‌های ورود به جنگل جهت هرگونه اقدام و پایه اصلی انجام عملیات حفاظت، احیا و بهره‌برداری از منابع طبیعی می‌باشند که بدون وجود آنها جنگلداری و مدیریت جنگل غیر قابل تصور است این جاده‌ها نه تنها امکان استفاده از ظرفیت تولیدی جنگلها را فراهم می‌کنند، بلکه تأثیر قابل توجهی بر عملکردهای غیر تولیدی آنها از جمله گردشگری و تفریح دارند. با توقف بهره برداری از جنگل ها و نداشتن بودجه کافی، تقریباً تمام فعالیت های طرح های جنگل داری متوقف شده است. در این بین، عملیات تعمیر و نگهداری از جاده های جنگلی که یک نیاز مداوم می باشد نیز دچار وقفه گردیده و خسارات قابل مشاهده و فراوانی به این جاده ها وارد شده است. اینکه میزان و شکل آسیب های وارد شده چه مقدار است و روند پیش رو نیز چگونه است، موضوعی است که در امر مدیریت جنگلها بسیار حائز اهمیت است. از آنجایی که بررسی و آماربرداری از جاده های جنگلی در مدت اجرای قانون تنفس جنگل کمتر مورد بررسی قرار گرفته است این مطالعه بدنبال بررسی تاثیر آن بر تعمیر و نگهداری جاده های جنگلی می باشد. هدف از این مطالعه شناسایی مناطق آسیب دیده و مکان یابی آنها در جاده های جنگلی به منظور کسب اطلاعات دقیق برای مدیریت بهینه جادههای جنگلی می باشد.
مواد و روش ها: باتوجه به حساسیت موضوع و نداشتن اطلاعات قبلی از میزان خسارت در این تحقیق با طرح آماربرداری صددرصد به صورت غیرسیستماتیک و با پیمایش زمینی کلیهی جاده های جنگلی در شهرستان های نکا و بهشهر به طول 336/68 کیلومتر با برداشت نقطه ای آسیب های وارد شده به این جاده‌ها براساس جداول آسیب طراحی شده توسط نگارندگان به‌وسیله GPS ثبت شد که امکان بررسی وضعیت موجود را فراهم کرده و در تصمیمگیری مدیران بر اساس آمار صحیح نقش مهمی دارد.
یافته ها: بر اساس نتایج بدست آمده، در طول مسیر برداشت مجموعا 1030 مورد آسیب شامل؛ 106 مورد ریزش دیواره خاک برداری، ۴8 مورد رانش دیواره خاکریزی، ۷۴ مورد لغزش جاده، 16۷ مورد چاله محدودکننده سرعت، ۲8۰ موردگرفتگی جوی کناری، 116 مورد گرفتگی آبروی عرضی، 98 مورد تخریب آبروی عرضی و 141 مورد سد عبور توسط درخت افتاده رخ داده است. در بهشهر خسارت وارد شده به جادههای درجه یک، دو و سه به ترتیب 83، 61 و 36 مورد ثبت گردید. در نکا نیز خسارت وارده شامل 1۰8 مورد در جادههای درجه یک، ۴6۹ مورد در جاده های درجه دو و 273 مورد در جاده های درجه سه ثبت گردید. در نکا به ترتیب جاده های درجه دو، سه و یک بیشترین آسیب را به خود اختصاص داده است.
نتیجه گیری: در بهشهر بیشترین آسیب وارد شده به جاده های درجه یک به دلیل طول بیشتر این جاده‌ها و در نتیجه تردد بسیار بالاتر وسایل نقلیه در این جاده‌ها اختصاص دارد. در نکا بیشترین آسیب در جاده های درجه دو به دلیل تردد به نسبت همگن وسایل نقلیه در جادههای نکا و طبیعتا ضعف بیشتر در زیرسازی نسبت به جادههای درجه یک رخ داده است. نتایج نشان دهنده این موضوع است که با توقف بهره‌برداری، رسیدگی به جادههای جنگلی دارای نواقص زیادی شده است که از دلایل عمده آن عدم اجرای عملیات یا کاهش عملیات‌های لازم برای تعمیر و نگهداری جاده ها در طول دوره توقف بهره برداری در جادههای جنگلی شهرستان‌های نکا و بهشهر می باشد.
مواد و روش ها: باتوجه به حساسیت موضوع و نداشتن اطلاعات قبلی از میزان خسارت در این تحقیق با طرح آماربرداری صددرصد به صورت غیرسیستماتیک و با پیمایش زمینی کلیهی جاده های جنگلی در شهرستان های نکا و بهشهر به طول 336/68 کیلومتر با برداشت نقطه ای آسیب های وارد شده به این جاده‌ها براساس جداول آسیب طراحی شده توسط نگارندگان به‌وسیله GPS ثبت شد که امکان بررسی وضعیت موجود را فراهم کرده و در تصمیمگیری مدیران بر اساس آمار صحیح نقش مهمی دارد.
یافته ها: بر اساس نتایج بدست آمده، در طول مسیر برداشت مجموعا 1030 مورد آسیب شامل؛ 106 مورد ریزش دیواره خاک برداری، ۴8 مورد رانش دیواره خاکریزی، ۷۴ مورد لغزش جاده، 16۷ مورد چاله محدودکننده سرعت، ۲8۰ موردگرفتگی جوی کناری، 116 مورد گرفتگی آبروی عرضی، 98 مورد تخریب آبروی عرضی و 141 مورد سد عبور توسط درخت افتاده رخ داده است. در بهشهر خسارت وارد شده به جادههای درجه یک، دو و سه به ترتیب 83، 61 و 36 مورد ثبت گردید. در نکا نیز خسارت وارده شامل 1۰8 مورد در جادههای درجه یک، ۴6۹ مورد در جاده های درجه دو و 273 مورد در جاده های درجه سه ثبت گردید. در نکا به ترتیب جاده های درجه دو، سه و یک بیشترین آسیب را به خود اختصاص داده است.
نتیجه گیری: در بهشهر بیشترین آسیب وارد شده به جاده های درجه یک به دلیل طول بیشتر این جاده‌ها و در نتیجه تردد بسیار بالاتر وسایل نقلیه در این جاده‌ها اختصاص دارد. در نکا بیشترین آسیب در جاده های درجه دو به دلیل تردد به نسبت همگن وسایل نقلیه در جادههای نکا و طبیعتا ضعف بیشتر در زیرسازی نسبت به جادههای درجه یک رخ داده است. نتایج نشان دهنده این موضوع است که با توقف بهره‌برداری، رسیدگی به جادههای جنگلی دارای نواقص زیادی شده است که از دلایل عمده آن عدم اجرای عملیات یا کاهش عملیات‌های لازم برای تعمیر و نگهداری جاده ها در طول دوره توقف بهره برداری در جادههای جنگلی شهرستان‌های نکا و بهشهر می باشد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
ساير موضوعات وابسته به مديريت حوزه آبخيز
دریافت: 1402/7/27 | پذیرش: 1403/9/7
دریافت: 1402/7/27 | پذیرش: 1403/9/7
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
