پاییز و زمستان
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
چکیده: (63 مشاهده)
مقدمه و هدف: با افزایش جمعیت و فشارهای روانی حاصل از شلوغی شهرها، اکوتوریسم به عنوان یکی از راههای کاهش فشار حاصله بر مردم و شیوه جدید اشتغالزایی بوده و عامل خروج روستاها از انزوای اجتماعی و نیز جمعیتپذیرکردن آبخیزنشینان است. گردشگری در حال حاضر بعنوان یکی از مهمترین ارکان اقتصاد و بزرگترین کسب وکار خدماتی در جهان، نقش و جایگاه منحصر به فردی در توسعه منطقهای دارد و به عنوان یکی از موثرترین ابزارهای ارتقای قابلیتهای زیستمحیطی و توسعه پایدار تلقی میشود. بسیاری از برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران توسعه، گردشگری را ستون اصلی توسعه پایدار می‌دانند که با برنامه‌ریزی خوب و اصولی و شناسایی فرصتها و محدودیت‌ها، ممکن است نقش مهمی در تنوع اقتصادی کشور داشته باشد. امروزه بحث و نگرانی در مورد مخاطرات طبیعی و عوامل تهدید کننده توسعه سیستمهای گردشگری مورد توجه جدی قرار گرفته است. در این تحقیق با هدف بررسی قابلیتهایگردشگری زیرحوزه ذبحدره ازحوزه آبخیز تالار سوادکوه در استان مازندران از تکنیک SWOT برای تدوین راهبردها و تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها و از روش TOPSIS برای اولویتبندی راهبردهای انتخابی استفاده شده است.
مواد و روش: دادههای تحقیق از طریق پرسشنامه و با استفاده از تکنیک دلفی، از 30 نفر از کارشناسان و آبخیزنشینان زیرحوزه ذبحدره تالار در شهرستان سوادکوه جمع آوری و تجزیه و تحلیل شده است. نتایج نشان داد در مجموع تعداد 15 عامل داخلی (قوتها و ضعفها) و تعداد 15 عامل خارجی (فرصتها و تهدیدات) مؤثر در وضعیت گردشگری این حوضه شناسایی و مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین تعداد 12 راهبرد برای بهبود وضعیت گردشگری آن پیشنهاد داده شد. بر اساس ماتریس عوامل داخلی-خارجی در مدل SWOT بهترین موقعیت راهبردی برای زیرحوزه ذبحدره تالار، اتخاذ راهبرد تهاجمی معرفی شد. دراین زیرحوزه پتانسیلهای طبیعی و انسانساخت شامل آبراهه دائمی، جنگلهای انبوه خزری، بناهای تاریخی مربوط به معدن زغال سنگ و تونلهای استخراجی، امامزاده سید مهدی، جاده آفرود، پلههای بتنی برای پیاده روی، تولیدات کشاورزی ودامی، محصولات جنگلی، آبشارهای متعدد و... وجود دارد.
یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد راهبردهای بهرهمندی از پتانسیلها و جاذبههای طبیعی، تاریخی و غیره حوضه و فراهم نمودن زمینههای جذب سرمایهگذاری برای استفاده از ظرفیتهای بالقوه موجود در آن، به عنوان مهمترین راهبرد بهبود وضعیت گردشگری زیرحوزه ذبحدره تالار معرفی شده است. 15 عنصر داخلی و 15 عامل خارجی مؤثر بر گردشگری منطقه مورد مطالعه، شناسایی و ارزیابی شدند. علاوه بر این، 12 استراتژی برای بهبود گردشگری ارائه شد. نتایج ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE) نشان داد، از نظر پاسخ دهندگان " افزایش تمایل بخش خصوصی برای مشارکت در طرحها و برنامههای مرتبط با گردشگری" و "مشوقهای مالی و وامهای بلندمدت دولت برای سرمایهگذاری بخش خصوصی" به عنوان مهمترین فرصتهای صنعت گردشگری این حوضه هستند. با توجه به نظر پاسخ دهندگان " افزایش روز افزون جمعیت بیکار با وجود پتانسیل گردشگری در منطقه" به عنوان مهمترین تهدید صنعت گردشگری منطقه معرفی شده است. نتایج ماتریس ارزیابی عوامل داخلی توسعه صنعت گردشگری ای منطقه از حوزه تالار نشان داد، از نظر پاسخ دهندگان " وجود جاذبههای طبیعی زیبا همراه با چشمانداز کمنظیر: آبشار، جنگل، کوهستان، پوشش سبز متراکم و دسترسی به کوه مرتفع زینگالو" به عنوان مهمترین نقطه قوت صنعت گردشگری این زیرحوزه معرفی شده است. با توجه به نظر پاسخ دهندگان "نداشتن زیر ساخت گردشگری و ضعف مدیریتی در پروژههای آن در منطقه سوادکوه" به عنوان مهمترین نقطه ضعف صنعت گردشگری آن معرفی شده است.
شهرستان سوادکوه به لحاظ جاذبههای گردشگری، پتانسیلهای طبیعی، تاریخی، فرهنگی و انسانساخت فراوانی دارد. شناسایی و اولویتبندی برنامههای راهبردی گردشگری، نقش مهمی در ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی خواهد داشت. نتایج ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE) نشان داد، از نظر پاسخ دهندگان " افزایش تمایل بخش خصوصی برای مشارکت در طرحها و برنامههای مرتبط با گردشگری" و "مشوقهای مالی و وامهای بلندمدت دولت برای سرمایهگذاری بخش خصوصی" به عنوان مهمترین فرصتهای صنعت گردشگری زیرحوزه ذبحدره تالار هستند. همچنین با توجه به نظر پاسخ دهندگان " افزایش روز افزون جمعیت بیکار با وجود پتانسیل گردشگری در منطقه" به عنوان مهمترین تهدید صنعت گردشگری منطقه معرفی شده است.
نتیجه گیری: شهرستان سوادکوه به لحاظ جاذبههای گردشگری، پتانسیلهای طبیعی، تاریخی، فرهنگی و انسانساخت فراوانی دارد. شناسایی و اولویتبندی برنامههای راهبردی گردشگری، نقش مهمی در ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی خواهد داشت. امید است مسئولین ذیربط با تمرکز بر چشم انداز و اهداف بخش گردشگری و آینده نگری دقیق در اجرای این پروژهها به گسترش و ارتقای اقتصاد منطقه کمک کنند. همچنین براساس نتایج به‌کارگیری رویکرد TOPSIS برای اولویتبندی نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدهای ذبحدره، تصمیم گرفته شده است که «وجود جاذبههای طبیعی زیبا همراه با چشمانداز کمنظیر: آبشار، جنگل، کوهستان، پوشش سبز متراکم و دسترسی به کوه مرتفع زینگالو» بالاترین اولویت را داشته و مهمترین نقطه قوت ذبحدره است. در فهرست نقاط ضعف، نداشتن زیرساخت گردشگری و ضعف مدیریت در منطقه سوادکوه بیشتر دیده شده است. فرآیند گردشگری، به ویژه در مراحل آغازین، نیاز دارد به شدت از طرف مسوولان دولتی مورد حمایت قرار گیرد، بر این اساس، اعطای وامهای کم بهره، معافیتهای مالیاتی، برگزاری کارگاههای آموزشی برای کارآفرینان و ... میتواند برای سرمایهگذاران در عرصه گردشگری بسیار مفید و راهگشا باشد. لذا امید است مسئولین ذیربط با تمرکز بر چشمانداز و اهداف بخش گردشگری و آینده نگری دقیق در اجرای این پروژهها به گسترش و ارتقای اقتصاد منطقه کمک کنند.
مواد و روش: دادههای تحقیق از طریق پرسشنامه و با استفاده از تکنیک دلفی، از 30 نفر از کارشناسان و آبخیزنشینان زیرحوزه ذبحدره تالار در شهرستان سوادکوه جمع آوری و تجزیه و تحلیل شده است. نتایج نشان داد در مجموع تعداد 15 عامل داخلی (قوتها و ضعفها) و تعداد 15 عامل خارجی (فرصتها و تهدیدات) مؤثر در وضعیت گردشگری این حوضه شناسایی و مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین تعداد 12 راهبرد برای بهبود وضعیت گردشگری آن پیشنهاد داده شد. بر اساس ماتریس عوامل داخلی-خارجی در مدل SWOT بهترین موقعیت راهبردی برای زیرحوزه ذبحدره تالار، اتخاذ راهبرد تهاجمی معرفی شد. دراین زیرحوزه پتانسیلهای طبیعی و انسانساخت شامل آبراهه دائمی، جنگلهای انبوه خزری، بناهای تاریخی مربوط به معدن زغال سنگ و تونلهای استخراجی، امامزاده سید مهدی، جاده آفرود، پلههای بتنی برای پیاده روی، تولیدات کشاورزی ودامی، محصولات جنگلی، آبشارهای متعدد و... وجود دارد.
یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد راهبردهای بهرهمندی از پتانسیلها و جاذبههای طبیعی، تاریخی و غیره حوضه و فراهم نمودن زمینههای جذب سرمایهگذاری برای استفاده از ظرفیتهای بالقوه موجود در آن، به عنوان مهمترین راهبرد بهبود وضعیت گردشگری زیرحوزه ذبحدره تالار معرفی شده است. 15 عنصر داخلی و 15 عامل خارجی مؤثر بر گردشگری منطقه مورد مطالعه، شناسایی و ارزیابی شدند. علاوه بر این، 12 استراتژی برای بهبود گردشگری ارائه شد. نتایج ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE) نشان داد، از نظر پاسخ دهندگان " افزایش تمایل بخش خصوصی برای مشارکت در طرحها و برنامههای مرتبط با گردشگری" و "مشوقهای مالی و وامهای بلندمدت دولت برای سرمایهگذاری بخش خصوصی" به عنوان مهمترین فرصتهای صنعت گردشگری این حوضه هستند. با توجه به نظر پاسخ دهندگان " افزایش روز افزون جمعیت بیکار با وجود پتانسیل گردشگری در منطقه" به عنوان مهمترین تهدید صنعت گردشگری منطقه معرفی شده است. نتایج ماتریس ارزیابی عوامل داخلی توسعه صنعت گردشگری ای منطقه از حوزه تالار نشان داد، از نظر پاسخ دهندگان " وجود جاذبههای طبیعی زیبا همراه با چشمانداز کمنظیر: آبشار، جنگل، کوهستان، پوشش سبز متراکم و دسترسی به کوه مرتفع زینگالو" به عنوان مهمترین نقطه قوت صنعت گردشگری این زیرحوزه معرفی شده است. با توجه به نظر پاسخ دهندگان "نداشتن زیر ساخت گردشگری و ضعف مدیریتی در پروژههای آن در منطقه سوادکوه" به عنوان مهمترین نقطه ضعف صنعت گردشگری آن معرفی شده است.
شهرستان سوادکوه به لحاظ جاذبههای گردشگری، پتانسیلهای طبیعی، تاریخی، فرهنگی و انسانساخت فراوانی دارد. شناسایی و اولویتبندی برنامههای راهبردی گردشگری، نقش مهمی در ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی خواهد داشت. نتایج ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE) نشان داد، از نظر پاسخ دهندگان " افزایش تمایل بخش خصوصی برای مشارکت در طرحها و برنامههای مرتبط با گردشگری" و "مشوقهای مالی و وامهای بلندمدت دولت برای سرمایهگذاری بخش خصوصی" به عنوان مهمترین فرصتهای صنعت گردشگری زیرحوزه ذبحدره تالار هستند. همچنین با توجه به نظر پاسخ دهندگان " افزایش روز افزون جمعیت بیکار با وجود پتانسیل گردشگری در منطقه" به عنوان مهمترین تهدید صنعت گردشگری منطقه معرفی شده است.
نتیجه گیری: شهرستان سوادکوه به لحاظ جاذبههای گردشگری، پتانسیلهای طبیعی، تاریخی، فرهنگی و انسانساخت فراوانی دارد. شناسایی و اولویتبندی برنامههای راهبردی گردشگری، نقش مهمی در ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی خواهد داشت. امید است مسئولین ذیربط با تمرکز بر چشم انداز و اهداف بخش گردشگری و آینده نگری دقیق در اجرای این پروژهها به گسترش و ارتقای اقتصاد منطقه کمک کنند. همچنین براساس نتایج به‌کارگیری رویکرد TOPSIS برای اولویتبندی نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدهای ذبحدره، تصمیم گرفته شده است که «وجود جاذبههای طبیعی زیبا همراه با چشمانداز کمنظیر: آبشار، جنگل، کوهستان، پوشش سبز متراکم و دسترسی به کوه مرتفع زینگالو» بالاترین اولویت را داشته و مهمترین نقطه قوت ذبحدره است. در فهرست نقاط ضعف، نداشتن زیرساخت گردشگری و ضعف مدیریت در منطقه سوادکوه بیشتر دیده شده است. فرآیند گردشگری، به ویژه در مراحل آغازین، نیاز دارد به شدت از طرف مسوولان دولتی مورد حمایت قرار گیرد، بر این اساس، اعطای وامهای کم بهره، معافیتهای مالیاتی، برگزاری کارگاههای آموزشی برای کارآفرینان و ... میتواند برای سرمایهگذاران در عرصه گردشگری بسیار مفید و راهگشا باشد. لذا امید است مسئولین ذیربط با تمرکز بر چشمانداز و اهداف بخش گردشگری و آینده نگری دقیق در اجرای این پروژهها به گسترش و ارتقای اقتصاد منطقه کمک کنند.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
ساير موضوعات وابسته به مديريت حوزه آبخيز
دریافت: 1403/3/8 | پذیرش: 1403/10/21
دریافت: 1403/3/8 | پذیرش: 1403/10/21
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
