پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز

  از آنجایی که بخش وسیعی ازمناطق جنگلی در استان مازندران طی دهه‌های گذشته دستخوش تغییر کاربری شده‌اند، در این مطالعه اثر تغییر کاربری اراضی جنگلی به زمین­های زراعی دیم (کلزا)، شالیزار و باغ مرکبات بر برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در منطقه شرق شهرستان ساری مورد توجه قرار گرفت. بدین منظور از هر کاربری از 2 عمق 20-0 و 50-20 سانتی‌متر در 4 تکرار به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی نمونه­برداری شد. نتایج نشان داد که تغییر کاربری، موجب افزایش معنی‌دار جرم مخصوص ظاهری و حقیقی شده و میزان جرم مخصوص ظاهری در لایه زیرین بیشتر از لایه سطحی است. بالاترین درصد ذرات سیلت، رس و شن به ترتیب در کاربری‌های جنگل، شالیزار و باغ مشاهده شد. تغییر کاربری موجب کاهش ظرفیت نگهداشت آب و رطوبت باقیمانده گردیده است. بیشترین درصد پایداری خاکدانه‌ها مربوط به جنگل و شالیزار بود. بالاترین درصد تخلخل و رطوبت پیشین نیز در شالیزار مشاهده شد. تغییر کاربری موجب افزایش واکنش خاک گردیده که با افزایش عمق، مقدار آن نیز افزایش می‌یابد درحالی که تغییر کاربری سبب کاهش کربن آلی خاک می‌شود به گونه‌ای که بیشترین درصد کربن آلی به میزان 2 درصد در جنگل و کمترین آن به میزان 72/0 درصد در کشت دیم مشاهده شد. کمترین میزان فسفر قابل جذب نیز مربوط به کشت دیم و بیشترین میزان هدایت الکتریکی مربوط به شالیزار بوده است.