پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز

  یکی از ویژگی­های بارز مناطق شهری پیچیدگی فرایندهای هیدرولوژیکی و هیدرولیکی است . از اینرو تعیین دقیق متغیر­های ورودی مدل­های شهری و تاثیر آنها بر خروجی مدل کاری سخت و زمان بر است. آنالیز حساسیت نشان می­دهد کدام یک از پارامترها تاثیر شدیدتری بر نتایج اعمال می­کند و رتبه­بندی پارامترهای مدل براساس تاثیر آنها در خروجی مدل با استفاده از این روش قابل محاسبه است. در این مطالعه حساسیت متغیرهای موثر بر دبی اوج سیلاب شهری با بکارگیری مدل SWMM در شهرک امام علی (ع) شهر مشهد بررسی شد. به این ترتیب که از مقدار اولیه برآورد شده هشت پارامتر‌ درصد مناطق نفوذناپذیر ( %Imperv )، شیب، عرض معادل ( Width )، ضریب زبری مانینگ در مناطق نفوذپذیر و نفوذناپذیر، ارتفاع ذخیره در مناطق نفوذناپذیر و نفوذپذیر و درصد مناطق نفوذناپذیر بدون ذخیره سطحی ( %Zero - Imperv )، در دامنه تغییرات قابل قبول به مقدار ثابت کاهش و افزایش یافته و دبی اوج سیلاب به عنوان متغیر وابسته برای بررسی انتخاب شد. نتایج نشان داد با افزایش 30 درصد در مقدار درصد مناطق نفوذ ناپذیر مقدار دبی اوج 38/3 درصد افزایش می­یابد که بیشترین تاثیر را بر دبی اوج داشته و به عنوان حساسترین پارامتر مدل شناخته شد و از طرف دیگر درصد مناطق نفوذ­ناپذیر بدون ذخیره سطحی کمترین تاثیر را بر دبی اوج حوزه مورد مطالعه دارد . لذا تغییرات کاربری اراضی، گسترش شهرنشینی، ساخت و سازهای غیر اصولی که پیامد آنها افزایش سطوح نفوذناپذیر است باعث افزایش دبی سیلاب در مناطق شهری و افزایش خطر سیل می­شود.