پاییز و زمستان 1400
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده: (392 مشاهده)
حوادث سیلابی به‌عنوان زیان‌بارترین فاجعه طبیعی، طی 20 سال گذشته 47 درصد فجایع مرتبط با اقلیم دنیا را تشکیل‌داده‌اند. در ایران نیز حوداث سیلابی هرساله خسارات گسترده‌ای به‌همراه داشته‌اند که اهمیت ارزیابی آسیب‌پذیری شهرها در برابر سیلاب را روشن می‌سازد. اما این ارزیابی‌ها که با بهره‌گیری از سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی انجام می‌شوند، نیازمند تخصص نظری و تسلط بر تنظیمات پیشرفته نرم‌افزار ArcGIS هستند. این مشکلات، کاربست گسترده چنین ارزیابی‌هایی در سراسر کشور را محدود می‌کنند و منجر به هزینه‌بر و زمان‌بر شدن آن‌ها و دشواری به‌روزرسانی نتایج ارزیابی می‌شوند. در این پژوهش تلاش شده‌است تا با ارائه افزونه‌ای کارآمد برای نرم‌افزار ArcGIS ضمن توجه به مشکلات مذکور، خلاء نبود این افزونه‌ی بومی در کشور نیز مورد توجه قرارگیرد. بدین منظور ابتدا به روش اسنادی، پرتکرارترین معیارهای موثر بر آسیب‌پذیری در منابع مختلف شناسایی شدند. سپس معیارهای شش‌گانه با توزیع پرسشنامه، به روش AHP و با نرم‌افزار ExpertChoice وزن‌دهی شدند. سپس برای طراحی فرایند پردازش‌های افزونه از ModelBuilder و برای ایجاد ابزارهای موردنیازی که در ArcGIS وجود نداشتند، از زبان برنامه‌نویسی Python استفاده شد. افزونه طراحی‌شده متشکل از 56 مرحله پردازش داده است که از 15 ابزار موجود در نرم‌افزار ArcGIS و سه ابزار کدنویسی‌شده اختصاصی توسط محققین، از جمله یک ابزار منطقی-شرطی، تشکیل شده‌است. برای افزایش انعطاف‌پذیری افزونه، ضرائب معیارها به‌عنوان پیش‌فرض‌هایی قابل‌تغییر در افزونه وارد شده‌اند و برای خلق محیطی کاربرپسند، از زبان فارسی در پنجره اولیه افزونه، استفاده‌شده‌است. پس از اجرای افزونه، نقشه امتیاز آسیب‌پذیری نهایی و نقشه‌های مجزای معیارهای شش‌گانه نمایش داده‌می‌شود و فایل نتایج در پوشه‌ای که کاربر مشخص‌کرده‌است، به صورت MXD و GDB ذخیره می‌شود. به‌منظور سنجش عملکرد افزونه، شهر چالوس ارزیابی شد و تمام پردازش‌ها ظرف نه دقیقه انجام و نتایج ارائه و ذخیره شدند. بر اساس نتایج 14 درصد شهر در پهنه بسیار آسیب‌پذیر، 56 درصد در پهنه متوسط و 30 درصد در پهنه با آسیب‌پذیری کم واقع شده‌است.
واژه‌های کلیدی: آسیب‌پذیری، افزونه بومی، سیلاب، فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی، سیستم اطلاعات جغرافیایی ArcGIS، ModelBuilder، Python
نوع مطالعه: كاربردي |
موضوع مقاله:
بلايای طبيعی (سيل، خشکسالی و حرکت های توده ای)
دریافت: 1399/4/7 | ویرایش نهایی: 1400/6/21 | پذیرش: 1399/7/14 | انتشار: 1400/6/10
دریافت: 1399/4/7 | ویرایش نهایی: 1400/6/21 | پذیرش: 1399/7/14 | انتشار: 1400/6/10
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
