پاییز و زمستان 1400
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
دانشگاه تبریز
چکیده: (423 مشاهده)
با توجه به محدودیت منابع آب، مسائل مربوط به مناقشات تخصیص آب از جمله نگرانیهای مهم برنامه ریزان و مصرف کنندگان آب است. در طول زمان تغییرات کمی و کیفی در سیستم منابع آب، تامین و توزیع آب در جهان، به خصوص مناطق خشک و نیمهخشک را با چالشی فزاینده رو به رو کرده است. عدم قطعیت موجود در سیستم منابع آب و تغییرات آب و هوایی نیز تخصیص بهینه منابع آب مورد استفاده در بخش کشاورزی را پیچیده تر کرده است. در این مطالعه یک مدل برنامه ریزی تصادفی چندمرحلهای تعاملی مبتنی بر عدم قطعیت (UIMSP) از طریق تلفیق روش معیار کاتااوکا و برنامه ریزی محدودیت شانس در یک چارچوب تصمیم گیری چندمرحله ای برای مدیریت منابع آب کشاورزی در دوره های مختلف برنامه ریزی توسعه داده شده است. UIMSP به طور کامل عدم قطعیتهای موجود در سیستم منابع آب را به صورت توابع توزیع احتمال و بازه ای، هم در تابع هدف و هم در محدودیتها، در نظرگرفته و همچنین این عدم قطعیتها را با کرانهای تصادفی در نظر می گیرد. این مدل برای بهینه سازی منابع آب کشاورزی آبخیز مرند اعمال شده است. نتایج حاصل از مدل UIMSP نشان می دهد کمبود آب در سناریوهای مختلف به دلیل ناکافی بودن منابع آب در آبخیز مرند مشاهده می شود. با این حال بر اساس نتایج مدل، در دوره دوم علیرغم کاهش در مقدار آب موجود، میزان کمبود آب با افزایش کارایی آبیاری کاهش یافته است. به عنوان مثال، تحت شدت جریان متوسط مقدار کمبود آب سطحی و زیرزمینی آبخیز در دوره اول به ترتیب برابر با 6/43 درصد و 5/32 درصد می باشد که در دوره دوم به میزان [9/36، 5/24] درصد و [5/24، 0] درصد کاهش می یابد. نتایج حاصل از مدل به تصمیم گیرندگان کمک می کند تا تعاملات بالقوه بین ریسکهای مربوط به تابع هدف تصادفی و محدودیتهای موجود را بررسی کنند. علاوه براین انواع گزینه های تصمیم گیری تحت سناریوهای مختلف سیاستهای آب حاصل می شود که برای تصمیم گیرندگان برای تدوین یک سیاست مناسب تحت شرایط عدم قطعیت مفید هستند. همچنین نتایج نشان می دهد که افزایش بهره وری آبیاری و به روزرسانی سیستمهای آبیاری از اصلی ترین استراتژیهایی هستند که می توانند ضمن کاهش آسیبهای زیست محیطی، یک مزیت اقتصادی برای کشاورزان فراهم کنند.
واژه‌های کلیدی: برنامه ریزی تصادفی چندمرحله ای، برنامه ریزی محدودیت شانس، کران تصادفی، مدیریت منابع آب، معیار کاتااوکا
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
مديريت حوزه های آبخيز
دریافت: 1399/11/29 | ویرایش نهایی: 1400/6/21 | پذیرش: 1400/2/25 | انتشار: 1400/6/10
دریافت: 1399/11/29 | ویرایش نهایی: 1400/6/21 | پذیرش: 1400/2/25 | انتشار: 1400/6/10
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
