مقدمه و هدف: تغییرات اقلیمی میتوانند بهطور قابلتوجهی بر فعالیتهای اجتماعی-اقتصادی و کیفیت زندگی تأثیر بگذارند. مدلهای اقلیمی نقش کلیدی در ارزیابی تأثیر تغییرات آب و هوایی و توسعه راهبردهای سازگاری و کاهش دارند. این مطالعه شرایط خشکسالی و ترسالی دوره 20 ساله پایه استان مازندران را مورد ارزیابی قرار میدهد و با هدف پیشنماییهای دما و بارش در مقیاس محلی، پنج مدل گردش جهانی (GCM) موجود در فاز 6 پروژه برونداد اقلیمی (CMIP6)، تحت سه سناریو SSP2.6، SSP4.5 و SSP8.5 را بهکار میگیرد.
مواد و روشها: سریهای زمانی بارش، دمای حداکثر و حداقل روزانه برای شش ایستگاه انتخابی در منطقه با دوره آماری پایه 20 ساله (2018-1999) و روند تغییرات آنها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. مقادیر شاخص بارش استاندارد در بازههای مختلف بررسی شد و در نهایت دادههای در مقیاس بزرگ از GCMهای موردنظر، توسط LARS-WG6 ریزمقیاسنمایی شدند. بدین ترتیب، پیشیابیهای تغییرات فصلی و سالانه برای Tmax، Tmin و بارش در دو دوره آینده (2060-2040) و (2100-2080) انجام گرفت.
یافتهها: نتایج مدلسازی نشان داد که مدل LARS-WG6 قادر به شبیهسازی دما با دقت بیشتری نسبت به بارش در سطح استان است. هر پنج GCM نشان داد که افزایش مداوم دما در منطقه مورد مطالعه پیشبینی میشود. با این حال، میزان تغییرات پیشیابی شده در GCMها و بین SSPها متفاوت بود. بهطور کلی، افزایش میانگین Tmax و Tmin تحت SSP8.5 در مقایسه با SSP4.5 به دلیل انتشار گازهای گلخانهای کاهش نیافته، قابل ملاحظه است. بهطوری که تحت سناریوی SSP8.5 در سالهای 2050 و 2090 بیشترین تغییرات متوسط در سطح استان برای دمای حداکثر، بهترتیب 64/2 و 72/4 درجه سانتی گراد افزایش در فصل بهار و بیشترین تغییرات متوسط دمای حداقل، بهترتیب 97/2 و 83/4 درجه سانتی گراد افزایش در فصل پاییز محاسبه گردید. تغییر بارش آینده پیچیدگی و عدم قطعیت بیشتری را نسبت به دما نشان داد. بالاترین میزان تغییرات افزایشی حجم بارش در سطح استان در سال 2090 در سناریوهای SSP4.5 و SSP8.5 در ایستگاه رامسر بهمیزان 5/40 و 9/51 درصد اعلام میگردد.
نتیجهگیری: با توجه به تأثیر تغییرات پارامترهای دمایی و بارش بر منابع آبی و سیلابهای منطقه ضروری است جهت سازگاری و تابآوری در برابر تغییرات اقلیمی، راهکارهای مدیریتی مناسب برای آینده اتخاذ گردد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
هواشناسی دریافت: 1401/6/9 | پذیرش: 1403/1/14