مقدمه: با توجه به نقش بندهای رسوبگیر در به دام انداختن ذرات رسوب، مطالعه رسوبات موجود در پشت این بندها از نظر ویژگیهای توزیع اندازه ذرات دارای اهمیت بسزایی است. آگاهی از توزیع اندازه ذرات جابهجاشده از سطح حوزههای آبخیز و همچنین اطلاع از کارکرد بندهای اصلاحی در تلهاندازی رسوبات و طبقههای قطری مربوطه، از گامهای موردنیاز در مدیریت فرسایش و رسوب و اولویتبندی اقدامات حفاظت آب و خاک است، بنابراین، مطالعه توزیع اندازه رسوبات انتقالی در حوزههای آبخیز از ضروریات است. بررسی توزیع اندازه ذرات رسوب در پشت بندهای اصلاحی در حوزه آبخیز لشکران سلماس از اهداف این پژوهش است. برای این منظور 29 نمونه رسوب از هشت بند سنگیملاتی از اعماق 25 و 50 سانتی متری برداشت و توزیع اندازه ذرات به روش هیدرومتری تعیین شد. بندهای اصلاحی بر روی آبراهه با سه رتبه شامل یک، سه و چهار میباشند. هفت بند بر روی آبراهه درجه سه، یک بند در آبراهه درجه چهار و یک بند در آبراهه درجه یک احداث شده اند. نتایج نشان داد که بطور کلی در تمام بندهای اصلاحی در آبراهههای با رتبه مختلف، میانگین درصد ذرات شن و پس از آن سیلت بیشترین میزان حجم ذرات تشکیل دهنده رسوبات می باشد. با توجه به اینکه میانگین ذرات شن، سیلت و رس به ترتیب 5/69، 7/24 و 8/5 درصد میباشد نشاندهنده عملکرد بندهای اصلاحی در مهار رسوبات درشت دانه مانند شن می باشد. نتیجه نشان میدهد بندهای بالادست حوضه ذرات درشت تر را مهار کرده اند. اما این روند در بندهای اصلاحی دیگر مشهود نیست.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
آبخیزداری دریافت: 1402/5/14 | پذیرش: 1403/1/20