پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز

  سدهای مخزنی با اهدافی نظیر تامین منابع آب، کنترل سیلاب و تولید نیروی برق­ آبی احداث
می­شوند. پدیده شکست سد، همواره سدها را تهدید می­کند و موجب تلفات مالی و انسانی شدید در مناطق پایین­دست می­شود. اگر پدیده شکست و آثار ناشی از آن، قبل از احداث سد پیش­بینی گردد، خسارات ناشی ازشکست در آینده کاهش می­یابد. در پژوهش حاضر شکست سد پلرود در اثر روگذری با استفاده از مدل BREACH GUI مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داد هیدروگراف سیلاب ناشی از شکست سد، دارای دبی اوج 47253 مترمکعب بر ثانیه می­باشد. این دبی، 27 ساعت پس از شروع سیلاب و یک ساعت پس از آغاز روگذری از سد رخ می­دهد. سپس روندیابی سیلاب به­منظور تعیین اثرات شکست سد توسط مدلHEC-RAS انجام شد. نتایج روندیابی سیلاب نشان داد که دبی اوج در مدت زمان 54 دقیقه، از محل سد به آخرین مقطع رودخانه در 15 کیلومتری پایین­دست خواهد رسید و از کاهش 62 درصدی برخوردار است. انطباق تصاویر پهنه­های سیلابی و تصاویر ماهواره­ای منطقه مورد بررسی در مدل Google Earth نشان داد که 18 روستا و محدوده­هایی از شهرهای کلاچای و رحیم­آباد در پایاب سد دچار آب­گرفتگی شدید می­شوند. سیلاب ناشی از این شکست همچنین موجب فرسایش در مناطق نزدیک به محل سد می­شود.