دوره 12، شماره 24 - ( پاییز و زمستان 1400 1400 )
جلد 12 شماره 24 صفحات 27-13 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Tavakoli M, Fathizad H, Hamidian M. (2021). Preparing Strategic Plan for Integrated Watershed Management using SWOT and QSPM (Case study: Meymeh watershed, Ilam province). J Watershed Manage Res. 12(24), 13-27. doi:10.52547/jwmr.12.24.13
URL: http://jwmr.sanru.ac.ir/article-1-1094-fa.html
URL: http://jwmr.sanru.ac.ir/article-1-1094-fa.html
توکلی محسن، فتحی زاد حسن، حمیدیان محمود. تهیه سند راهبردی مدیریت جامع حوزه آبخیز با استفاده از مدل SWOT و QSPM (مطالعه موردی: حوزه آبخیز میمه، استان ایلام) پژوهشنامه مديريت حوزه آبخيز 1400; 12 (24) :27-13 10.52547/jwmr.12.24.13
1- دانشگاه ایلام، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی
2- دانشگاه یزد، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی
3- دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
2- دانشگاه یزد، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی
3- دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
چکیده: (3910 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: فرآیند مدیریت استراتژیک شامل تعیین اهداف، شناسایی نقاط قوت و ضعف (عوامل درونی)، شناسایی فرصتها و تهدید‌ها (عوامل بیرونی)، تعیین اهداف بلند مدت و تعیین استراتژی‌های گوناگون، محاسبه و ارزیابی عملکرد می باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی کارایی مدل SWOT در تهیه سند راهبردی مدیریت جامع حوزه آبخیز میمه در استان ایلام می باشد.
مواد و روش ها: تحقیق حاضر در سه زیرحوزه از حوزه آبخیز میمه انجام شده است. این حوزه به عنوان حوزه آبخیز پایلوت استان ایلام همزمان با سایر نقاط کشور در طرح مدیریت جامع حوزه های آبخیز کشور ثبت شده است که با مساحت 20584 هکتار در استان ایلام و در شهرستان دهلران واقع شده است. برای جمع آوری اطلاعات و داده های مورد نیاز از بررسی های اسنادی، کتابخانه ای و مطالعات میدانی استفاده و با توجه به اطلاعات بدست آمده و چندین مصاحبه اکتشافی با متخصصین و کارشناسان مربوطه نقاط ضعف، قوت، فرصتها و تهدیدهای مربوط به حوزه مورد مطالعه مشخص گردید و در مجموع 22 نقطه قوت و فرصت به عنوان مزیت ها و 25 نقطه ضعف و تهدید به عنوان محدودیت های پیشروی حوزه آبخیز میمه شناسایی گردید و این 47 عامل برای تحلیل داده ها و تدوین استراتژی های بهینه و با استفاده از مدل SWOT، در معرض رأی و قضاوت 30 نفر، متشکل از متخصصین و خبرگان دانشگاهی، کارشناسان و مدیران مربوطه و مردم محلی قرار گرفت، سپس برای وزن‌دهی و امتیازگذاری عوامل، از روش تحلیل سلسله مراتبی AHP استفاده و در مرحله بعد امتیاز وزنی هر معیار محاسبه شد. در نهایت با استفاده از مدل SWOT به ارائه راهبردهای استراتژیک حوزه آبخیز میمه پرداخته و برای اولویت بندی استراتژی ها از ماتریس برنامه ریزی کمی QSPM استفاده شده است.
یافته ها: نتایج نشان داد که در گروه نقاط قوت، گزینه "وجود رودخانه‌های پرآب و دائمی" با امتیاز وزنی 0/364 به عنوان مهمترین نقطه قوت و گزینه "نداشتن الگوی کاشت مناسب، نداشتن آمایش کشاورزی و منابع طبیعی در مقیاس‌های کاربردی" با امتیاز وزنی 0/312 به عنوان مهمترین نقطه ضعف حوزه شناسایی شدند. در گروه فرصت ها، گزینه "مشارکت دادن جامعه محلی در اجرای پروژه های منابع طبیعی" با امتیاز وزنی 0/351 به عنوان مهمترین فرصت و همچنین گزینه "پیامدهای منفی تغییر اقلیم با توجه به اثرپذیری قطعی منابع طبیعی استان" با امتیاز وزنی 0/507 به عنوان مهمترین تهدید حوزه آبخیز میمه مشخص شده است.
نتیجه گیری: نتایج حاصل از تشکیل ماتریس های IFE و EFE و وزن استراتژی ها نشان داد که برنامه ریزی های آینده نگر منطقه بایستی فرصت های منطقه را در راستای توسعه قوت ها و غلبه بر ضعف ها، همواره مد نظر قرار گیرند.
مقدمه و هدف: فرآیند مدیریت استراتژیک شامل تعیین اهداف، شناسایی نقاط قوت و ضعف (عوامل درونی)، شناسایی فرصتها و تهدید‌ها (عوامل بیرونی)، تعیین اهداف بلند مدت و تعیین استراتژی‌های گوناگون، محاسبه و ارزیابی عملکرد می باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی کارایی مدل SWOT در تهیه سند راهبردی مدیریت جامع حوزه آبخیز میمه در استان ایلام می باشد.
مواد و روش ها: تحقیق حاضر در سه زیرحوزه از حوزه آبخیز میمه انجام شده است. این حوزه به عنوان حوزه آبخیز پایلوت استان ایلام همزمان با سایر نقاط کشور در طرح مدیریت جامع حوزه های آبخیز کشور ثبت شده است که با مساحت 20584 هکتار در استان ایلام و در شهرستان دهلران واقع شده است. برای جمع آوری اطلاعات و داده های مورد نیاز از بررسی های اسنادی، کتابخانه ای و مطالعات میدانی استفاده و با توجه به اطلاعات بدست آمده و چندین مصاحبه اکتشافی با متخصصین و کارشناسان مربوطه نقاط ضعف، قوت، فرصتها و تهدیدهای مربوط به حوزه مورد مطالعه مشخص گردید و در مجموع 22 نقطه قوت و فرصت به عنوان مزیت ها و 25 نقطه ضعف و تهدید به عنوان محدودیت های پیشروی حوزه آبخیز میمه شناسایی گردید و این 47 عامل برای تحلیل داده ها و تدوین استراتژی های بهینه و با استفاده از مدل SWOT، در معرض رأی و قضاوت 30 نفر، متشکل از متخصصین و خبرگان دانشگاهی، کارشناسان و مدیران مربوطه و مردم محلی قرار گرفت، سپس برای وزن‌دهی و امتیازگذاری عوامل، از روش تحلیل سلسله مراتبی AHP استفاده و در مرحله بعد امتیاز وزنی هر معیار محاسبه شد. در نهایت با استفاده از مدل SWOT به ارائه راهبردهای استراتژیک حوزه آبخیز میمه پرداخته و برای اولویت بندی استراتژی ها از ماتریس برنامه ریزی کمی QSPM استفاده شده است.
یافته ها: نتایج نشان داد که در گروه نقاط قوت، گزینه "وجود رودخانه‌های پرآب و دائمی" با امتیاز وزنی 0/364 به عنوان مهمترین نقطه قوت و گزینه "نداشتن الگوی کاشت مناسب، نداشتن آمایش کشاورزی و منابع طبیعی در مقیاس‌های کاربردی" با امتیاز وزنی 0/312 به عنوان مهمترین نقطه ضعف حوزه شناسایی شدند. در گروه فرصت ها، گزینه "مشارکت دادن جامعه محلی در اجرای پروژه های منابع طبیعی" با امتیاز وزنی 0/351 به عنوان مهمترین فرصت و همچنین گزینه "پیامدهای منفی تغییر اقلیم با توجه به اثرپذیری قطعی منابع طبیعی استان" با امتیاز وزنی 0/507 به عنوان مهمترین تهدید حوزه آبخیز میمه مشخص شده است.
نتیجه گیری: نتایج حاصل از تشکیل ماتریس های IFE و EFE و وزن استراتژی ها نشان داد که برنامه ریزی های آینده نگر منطقه بایستی فرصت های منطقه را در راستای توسعه قوت ها و غلبه بر ضعف ها، همواره مد نظر قرار گیرند.
فهرست منابع
1. Aslani, F. 2017. Strategic Planning by SWOT Technique to deal with Flooding (Case Study: the Central Area of Tehran & Karaj Townships). Disaster Prevention and Management Knowledge Quarterly (DPMK), 7(3): 201-210 (In Persian).
2. Barkauskeiene, K. and V. Snieska. 2013. Ecotourism as intergral part of sustainable tourism development. Economics and management, 18(3): 449-456. [DOI:10.5755/j01.em.18.3.4272]
3. Bazrafkan, A.A., A.A. Mohammadifar and M.R. Ekhtesasi. 2016. Application of group decision making models in natural. Publisher Morning Waiting. 240 pp (In Persian).
4. Chezgi, J., Ekhtesasi, M.R. and M. Nakhaei. 2018. Providing a Comprehensive and Appropriate Strategy for the Construction of an Underground Dam Using the SWOT Model QSPM Matrix (A Case Study: Keriyan Watershed). JWSS-Isfahan University of Technology, 22(1): 187-198 (In Persian). [DOI:10.29252/jstnar.22.1.187]
5. Dashti, S., G.R. Sabzghabaei and S. JafariAzar. 2018. Strategic Planning of Environmental Protection in Wetland Ecosystems (Case Study: Ghareh Gheshlagh Wetland Watershed). Irrigation Sciences and Engineering, 41(3): 201-216 (In Persian).
6. David, F.R. 1998. Strategic Management: Concepts and Cases, Prentice-Hall, New Jersey.
7. Foladi, M., R. Mahdavi Najaf abadi, M. Rezai and H. Moslemi. 2020. Wetland Management Strategies with Emphasis on Water Resources Using, SWOT and WASPAS Models. Eco Hydrology, 7(1): 165-182 (In Persian).
8. Ganjali, S., K. Shayeste and A. Ghasemi. 2014. Environmental and Strategic Assessment of Ecotourism Potential in Anzali International Wetland Using SWOT Analyses. Caspian Journal Enviroment Science, (12): 155-164.
9. Gao, X., C. Lingling, S. Bowen and L. Yinzhu. 2017. Employing SWOT Analysis and Normal Cloud Model for Water Resource Sustainable Utilization Assessment and Strategy Development. Journal of Sustainability, 9: 1439. [DOI:10.3390/su9081439]
10. Gazabizadeh, M., G.R. Sabzghabaei and S. Dashti. 2018. Analysis and Evaluation of Hour-Al-Azim Wetland Conservation Strategies Using SWOT and QSPM Matrix. Irrigation Sciences and Engineering, 41(4): 45-59 (In Persian).
11. Jafari, Sh. and Y. Arazzadeh. 2011. Developing Strategic Management Factors for Anzali Wetland Conservation by SWOT. Wetland Ecobiology, 3(10): 37-46 (In Persian).
12. Jahangir, M.H. and K. Soltani. 2018. The causes and management strategies for restoring rivers by using SWOT analysis (Case study: Gamasyab river). Eco Hydrology, 2(1): 1-10 (In Persian).
13. Jazi, H., Z. Karkehabadi and S. Kamyabi. 2018. Sustainable development strategies in upper basin watershed cities, case study: Garmsar City. Watershed Engineering and Management, 9(5): 426-440 (In Persian).
14. McDuff, M., G.S. Appelson, S.K. Jacobson and G.D. Israel. 2008. Watershed management in north Florida: public knowledge, attitudes and information needs. Lake and Reservoir Management, 24(1): 47-56. [DOI:10.1080/07438140809354050]
15. Moradi, M. and M.R. Heshmati. 2015. Design the Strategies of Human Resources by Means of SWOT Method. Management Studies in Development and Evolution, 23(75): 69-96 (In Persian).
16. Mutekanga, F .2012. Participatory policy development for integrated watershed management in Uganda's highlands. PhD Thesis University of Wageningen.
17. Nikolaou, I.E. and K.I. Evangelinos. 2010. A SWOT analysis of environmental management practices in Greek Mining and Mineral Industry. Resources Policy, 35: 226-234. [DOI:10.1016/j.resourpol.2010.02.002]
18. Petousi, I., M. Fountoulakis, A. Papadaki, I. Sabathianakis and G. Daskalakis. 2017. Assessment of Water Management measures through SWOT Analysis: The case of Crete Island, Greece. International Journal of Environmental Science, 2.
19. Pour Fallah, S., M.R. Ekhtesasi., H. Malekinezhad and F. Barzegari. 2019. Application of Swot Analytical Model in Assessing the Strength and Weakness of the Area in Order To Balance the Aquifer of Abarkuh Plain. Journal of Watershed Management Research, 10(20): 179-188 (In Persian). [DOI:10.29252/jwmr.10.20.179]
20. Promburom, P. 2010. Companion modeling & watershed management in Northern Thailand: The importance of local networks. PhD Thesis University of Lyon.
21. Rammel, C., S. Stagl and H. Wilfing. 2007. Managing complex adaptive systems-A coevolutionary perspective on natural resource management. Ecological Economics, 63: 9-21. [DOI:10.1016/j.ecolecon.2006.12.014]
22. Saaty, T.L. 1980. The analytic hierarchy process. New York: McGraw-Hill. [DOI:10.21236/ADA214804]
23. Sabzghabaei, G.R., S.M. Monavari, B. Riazi, N.A. Khorasani and M. Karami. 2015. Analysing Pressures and Threats on the Southern Wetlands of Iran with the Application of RAPPAM Methodology (Case Study: Khuzestan Province). Global NEST Journal, 17(2): 344-356. [DOI:10.30955/gnj.001468]
24. Shrestha, R.K., J.R.R. Alavalapati and R.S. Kalmbacher. 2004. Exploring the potential for Silvopasture adoption in South-central Florida: an application of SWOT-AHP method. Agricultural Systems, 81: 185-199. [DOI:10.1016/j.agsy.2003.09.004]
25. Yazdani, A., G. Vahabzadeh Kebria, J. Oladi ghadikilaei and S.R. Mousavi. 2019. Determining ecotourism potential in Cherat Watershed basin using SWOT model. Journal of Environmental Science and Technology, 83: 125-139 (In Persian).
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
