بهار و تابستان
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
چکیده: (314 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: تغییر اقلیم به صورت مستقیم روی مولفه های هیدرولوژیک و منابع آبی تاثیرگذار است و جریان خروجی از حوضه را تحت تاثیر قرار میدهد. محاسبه میزان تغییرات احتمالی در مقادیر بارش و رواناب نقش مهمی در سیاستگذاری و برنامهریزی منابع آب در شرایط تغییر اقلیم خواهد داشت. در این پژوهش شبیه سازی رواناب حوزه های آبخیز شرق استان مازندران (تالار، تجن، نکارود و بابلرود) تحت تاثیر تغییر اقلیم در دوره زمانی آتی (2040-2021) مورد بررسی قرار گرفت.
مواد و روشها: برای بررسی تغییر اقلیم، از یکی از مدلهای گردش عمومی جوی- اقیانوسی با نام HadGEM2 تحت سناریوهای اقلیمی ( RCP 2.6 و RCP 8.5) استفاده شده است. برای ریزمقیاس نمایی دادههای اقلیمی از مدل Lars-WG استفاده شد. برای این منظور از داده های روزانه بارش، بیشینه و کمینه دما و ساعات آفتابی ایستگاههای منتخب چهار حوضه در دوره فعلی (2016-1997) استفاده و مقادیر روزانه دادههای اقلیمی بارش، بیشینه و کمینه دما و ساعات آفتابی 40 سال آینده (2021-2060) تولید و شبیه سازی شد. جهت شبیه سازی بارش- رواناب از مدل هیدرولوژیکی IHACRES استفاده شد. به این منظور، دادههای بارش، دمای میانگین و دبی روزانه دوره فعلی (2016-1997) چهار حوضه وارد نرم افزار IHACRES شد. پس از واسنجی و اعتبارسنجی به منظور تعیین عملکرد مدل، دادههای اقلیمی تولید شده توسط مدل HadGEM2 وارد IHACRES شد و سری روزانه دبی برای دوره آتی (2040-2021) پیشبینی شد.
یافتهها: یافته های حاصل از بررسی تغییر اقلیم نشان داد در هر چهار حوضه، میانگین ماهانه دمای کمینه و دمای بیشینه در تمامی ماههای سال دوره آتی در هر دو سناریو نسبت به دوره فعلی افزایش یافت. میانگین ماهانه بارش در هر دو سناریو نسبت به دوره فعلی روند ثابتی ندارد و در ماههای مختلف متفاوت است. یافته های حاصل از پیش بینی رواناب نشان داد متوسط 20 ساله دبی پیش بینی شده در ایستگاههای منتخب حوضه تالار، تجن و نکارود در دوره آتی برای هر دو سناریو نسبت به دوره فعلی کاهش داشته است، اما در ایستگاه منتخب حوضه بابلرود، این مقدار در سناریو RCP 2.6 نسبت به دوره فعلی افزایش داشته است.
نتیجهگیری: به طور کلی تاثیر تغییرات اقلیمی بر منابع آب یکی از چالشهای پیش روی برنامه ریزان منابع آب است و میتواند پیامدهای جدی را متوجه اکوسیستم ها و جوامع کند. بر اساس یافته های پژوهش و اهمیت آثار تغییر اقلیم در وضعیت هیدرولوژی حوضه های منطقه مطالعاتی، اعمال سیاستهای مناسب به منظور مدیریت پایدار منابع آب ضروری است.
مقدمه و هدف: تغییر اقلیم به صورت مستقیم روی مولفه های هیدرولوژیک و منابع آبی تاثیرگذار است و جریان خروجی از حوضه را تحت تاثیر قرار میدهد. محاسبه میزان تغییرات احتمالی در مقادیر بارش و رواناب نقش مهمی در سیاستگذاری و برنامهریزی منابع آب در شرایط تغییر اقلیم خواهد داشت. در این پژوهش شبیه سازی رواناب حوزه های آبخیز شرق استان مازندران (تالار، تجن، نکارود و بابلرود) تحت تاثیر تغییر اقلیم در دوره زمانی آتی (2040-2021) مورد بررسی قرار گرفت.
مواد و روشها: برای بررسی تغییر اقلیم، از یکی از مدلهای گردش عمومی جوی- اقیانوسی با نام HadGEM2 تحت سناریوهای اقلیمی ( RCP 2.6 و RCP 8.5) استفاده شده است. برای ریزمقیاس نمایی دادههای اقلیمی از مدل Lars-WG استفاده شد. برای این منظور از داده های روزانه بارش، بیشینه و کمینه دما و ساعات آفتابی ایستگاههای منتخب چهار حوضه در دوره فعلی (2016-1997) استفاده و مقادیر روزانه دادههای اقلیمی بارش، بیشینه و کمینه دما و ساعات آفتابی 40 سال آینده (2021-2060) تولید و شبیه سازی شد. جهت شبیه سازی بارش- رواناب از مدل هیدرولوژیکی IHACRES استفاده شد. به این منظور، دادههای بارش، دمای میانگین و دبی روزانه دوره فعلی (2016-1997) چهار حوضه وارد نرم افزار IHACRES شد. پس از واسنجی و اعتبارسنجی به منظور تعیین عملکرد مدل، دادههای اقلیمی تولید شده توسط مدل HadGEM2 وارد IHACRES شد و سری روزانه دبی برای دوره آتی (2040-2021) پیشبینی شد.
یافتهها: یافته های حاصل از بررسی تغییر اقلیم نشان داد در هر چهار حوضه، میانگین ماهانه دمای کمینه و دمای بیشینه در تمامی ماههای سال دوره آتی در هر دو سناریو نسبت به دوره فعلی افزایش یافت. میانگین ماهانه بارش در هر دو سناریو نسبت به دوره فعلی روند ثابتی ندارد و در ماههای مختلف متفاوت است. یافته های حاصل از پیش بینی رواناب نشان داد متوسط 20 ساله دبی پیش بینی شده در ایستگاههای منتخب حوضه تالار، تجن و نکارود در دوره آتی برای هر دو سناریو نسبت به دوره فعلی کاهش داشته است، اما در ایستگاه منتخب حوضه بابلرود، این مقدار در سناریو RCP 2.6 نسبت به دوره فعلی افزایش داشته است.
نتیجهگیری: به طور کلی تاثیر تغییرات اقلیمی بر منابع آب یکی از چالشهای پیش روی برنامه ریزان منابع آب است و میتواند پیامدهای جدی را متوجه اکوسیستم ها و جوامع کند. بر اساس یافته های پژوهش و اهمیت آثار تغییر اقلیم در وضعیت هیدرولوژی حوضه های منطقه مطالعاتی، اعمال سیاستهای مناسب به منظور مدیریت پایدار منابع آب ضروری است.
واژه‌های کلیدی: تغییر اقلیم، شبیه‌سازی رواناب، مدل ریزمقیاس نمایی Lars-WG، مدل هیدرولوژیکی IHACRES، واسنجی
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
هيدرولوژی
دریافت: 1401/11/2 | ویرایش نهایی: 1402/12/26 | پذیرش: 1402/9/27
دریافت: 1401/11/2 | ویرایش نهایی: 1402/12/26 | پذیرش: 1402/9/27
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
