پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز

وقوع سیلاب‌های متعدد در رودخانه‌ها از یک سو و تجمع فعالیت‌های صنعتی، تجاری و اجتماعی در کنار رودخانه‌ها به علت نزدیکی به منابع آب از سوی دیگر، لزوم اعمال مدیریت مناسب در سه مرحله قبل، هنگام وقوع و بعد از سیلاب را نمایان می‌سازد. اهمیت و سهم مدیریت غیرسازه‌ای (که قابل اجرا در هر سه مرحله قبل، حین و بعد از وقوع سیل است) در کاهش خسارت ر ا می‌توان در سیل سال 1378 شهر نکا مشاهده نمود. در سال مذکور دو سیلاب به ترتیب در تیر و مرداد ماه در حوزه نکارود اتفاق افتاد که سیل اول باعث تخریب پل مرکز شهر، انسداد رودخانه و منجر به برگشت آب در پشت پل در سیل دوم گردید که سیل گرفتگی شهر و خسارات بسیاری را به بار آورد. در این مقاله اثر خرابی پل درتشدید خسارات ناشی از سیلاب مردادماه رودخانه نکارود در محدوده شهر نکا با استفاده از نرم­افزار HEC-RAS مدل و جهت شبیه‌سازی آن، مشخصات هندسی 25 مقطع بالادست پل، ضریب زبری مانینگ، نوع جریان و شرایط مرزی وارد مدل شده و ضریب زبری مانینگ با استفاده از داده­های دبی اشل موجود در محدوده مدل­سازی، کالیبره گردید. سپس در دو حالت انسداد 70 درصدی مقطع پل و بدون انسداد، پروفیل سطح آب محاسبه و ترسیم و در هر دوحالت مذکور با داغاب برداشت شده در سیلاب مرداد ماه مقایسه گردید. نتایج نشان می‌دهد آنچه باعث افزایش خسارت در سیلاب مرداد ماه شده، میزان شدت سیلاب نبوده بلکه عامل اصلی افزایش خسارت، گرفتگی دهانه پل بر اثر خرابی حاصل از سیل اول بوده که باعث شده سیل با دبی 1100 مترمکعب برثانیه خسارتی برابر با دبی سیلاب 2450 مترمکعب بر ثانیه ایجاد نماید و چنانچه دهانه پل بعد از سیلاب اول پاکسازی می‌شد، سیلاب دوم به­راحتی عبور می‌نمود و هیچ برگشت آب و خسارتی ناشی ازسیلاب دوم بوجود نمی­آمد.